همه چیز درباره اجرت‌المثل و نحوه محاسبه آن

سوالات حقوقی | بهترین وکیل تهران | سوالات حقوقی طلاق

یکی از اختلافات مردم که منجر به طرح دعوا در محاکم قضایی می شود موضوع عوض منافع، املاک و اموال یا اجرت کار یا تخصص شخصی می باشد که طرف مقابل این حق را نادیده گرفته است و به عنوان اجرت المثل مطرح می شود.

اجرت المثل چیست؟

اجرت المثل نقطه مقابل اجرت المسمی می باشد. یعنی اگر دو نفر قرارداد شفاهی یا کتبی با هم داشته باشند که در مقابل عمل فرد با استفاده از ملک یا مال طرف مقابل یا تخصص وی مبلغی را با توجه به توافق پرداخت نماید اجرت المثل می‌نامند.

در مقابل اگر شخصی بدون تفاهم یا قرارداد از ملک شخصی یا مال فرد دیگر مثل ماشین وی یا از عمل یا تخصص فرد بهره مند شود، مبلغی را به عنوان اجرت توافقی به فرد پرداخت می‌کند که به آن اجرت المثل گفته می شود. به عبارتی اجرت المثل از دو کلمه اجرت و مثل تشکیل شده است.

انواع اجرت المثل

اجرت المثل براساس منشا تعیین به دو دسته ذیل تقسیم می شود:

1-اجرت المثل منفعت ناشی از کار

وقتی فردی به دستور دیگری عملی را انجام می دهد و برای آن عمل  به لحاظ عرفی  ارزش مالی و اقتصادی باشد و انجام دهنده از انجام عمل موردنظر قصد تبرع(رایگان انجام دادن) را نداشته باشد. استحقاق دریافت اجرت المثل را دارد. 

2-اجرت المثل ناشی از مال

قانون در موارد مختلفی مالک مال را مستحق دریافت اجرت المثل دانسته که به عنوان نمونه می توان به اجرت المثل عین مستاجره اشاره کرد.وقتی قراردا اجاره به پایان می رسد و مستاجر هنوز در ملک موجر سکونت دارد مالک برای مدت اضافه برقرارداد مستحق دریافت اجرت المثل است.

اجرت المثل ایام زوجیت زن در دسته اجرت المثل ناشی از کار قرار می گیرد.

چه زمانی اجر ت المثل به زوجه تعلق نمی‌گیرد ؟

اجرت المثل هر زمانی که زن بخواهد (مطابق قانون جدید) به او اختصاص می‌یابد چه در حین زندگی مشترک چه زمانی که درخواست طلاق فقط از سوی زوج داده شده باشد و یا طلاق با قبول طرفین به صورت توافقی انجام گیرد و حتی وقتی که طلاق به درخواست زن صورت گیرد اجرت المثل به وی پرداخت می‌شود. علاوه بر آن در مواردی چون قانون می‌خواهد از زن حمایت کند مبلغی را به عنوان نحله (هدیه) برای او در نظر می‌گیرد.

اجرت المثل زن

بر اساس ماده 336 قانون مدنی هرکس بر حسب امر دیگری اقدام به عملی کند که عرفا برای آن عمل اجرتی بوده یا آن شخص عادتا مهیای آن عمل باشد , مستحق اجرت کار خود خواهد بود، مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع ( انجام دادن رایگان آن کار ) داشته است . همچنین ، در ماده 29 قانون حمایت خانواده ، دریافت اجرت المثل زن و شرایط قانونی مربوط به آن پیش بینی شده است .

بر اساس قانون ، چنانچه زن کارهایی را که شرعا بر عهده او نبوده است را به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و این امر برای دادگاه ثابت شود ، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته توسط زن را محاسبه و به پرداخت آن به زن حکم می دهد .

شیوه محاسبه اجرت‌المثل زن

برای دریافت اجرت المثل زن، باید به دادگاه مراجعه کرد و دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت ارائه نمود. دادگاه صلاحیت دار برای رسیدگی به دادخواست محاسبه اجرت المثل زن، دادگاه خانواده است. به این منظور دادگاه شرایط دریافت اجرت المثل زن را مورد بررسی قرار می دهد و در صورت وجود داشتن شرایط ، به پرداخت اجرت المثل حکم می دهد. 

البته تعلق اجرت المثل به زن صرفا اختصاص به زمان حیات وی ندارد، به این معنا که حتی در صورت فوت کردن زن، ورثه وی از جمله فرزندانش می توانند اقدام به مطالبه و دریافت اجرت المثل بعد از فوت مادر نمایند .

علاوه بر این، گفتنی است که نحوه محاسبه اجرت المثل ایام زناشویی به این صورت است که قاضی دادگاه با کسب نظر از کارشناس رسمی دادگستری، مبلغی را برای اجرت المثل زن  به طور سالیانه تعیین می کند.

 در واقع اجرت المثل زن مقدار مشخصی ندارد. بلکه دادگاه با توجه به میزان کارهای انجام شده، عرف منطقه و مسائلی از این قبیل، به ازای هر سال زندگی مشترک مبلغی را تعیین می کند. مثلا میزان یک میلیون تومان به ازای یک سال زندگی مشترک و و مبلغ کل آن از طریق فرمول محاسبه اجرت المثل حساب می شود که مبلغ یک سال آن را ضرب در تعداد سال های زندگی مشترک زن و شوهر کرده و به پرداخت آن حکم می دهد.

مجازات اعاده حیثیت کیفری

سوالات حقوقی | وکیل پایه یک دادگستری | بهترین وکیل تهران

• امکان دارد این سوال پرسیده شود که حال اگر شخص اقدام به اعاده حیثیت نمود ، مرتکب به چه مجازاتی محکوم می شود ؟ به عبارت دیگر مجازات اعاده حیثیت در امور کیفری چیست ؟
• در پاسخ باید گفت که در قانون مجازات اسلامی ، مجازات های مختلفی برای اعاده حیثیت کیفری پیش بینی شده است و بستگی به این دارد که چه جرمی رخ داده باشد . به عنوان مثال اگر شخصی طبق ماده 697 قانون مجازات اسلامی مرتکب افترا شده و به صورت لفظی به دیگری جرمی نسبت داده باشد و نتواند آن را اثبات کند به مجازات یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق یا به یکی از آنها بر حسب مورد محکوم می شود.
• اما اگر جرم منافی عفت همچون لواط یا زنا را به دیگری نسبت داده باشد و نتواند آن را در دادگاه اثبات کند ، بر اساس این ماده به مجازات جرم قذف که 80 ضربه شلاق است محکوم خواهد شد . اگر هم علیه دیگری امری را نشر دهد که اشاعه فحشا محسوب شود باز هم به مجازات یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود ، هر چند انتساب آن را بتواند اثبات کند .
• البته ممکن است افترا به صورت عملی هم باشد که این موضوع در ماده 699 قانون مجازات اسلامی ذکر شده است ؛ به این صورت که هر کس عالما عامدا به قصد متهم کردن دیگری آلات و ابزارهای جرم را که موجب اتهام است در منزل ، جیب ، محل کار دیگری بگذارد یا به نحوی متعلق به او قلمداد کند و در اثر این عمل ، شخص مزبور مورد تعقیب کیفری قرار گیرد ، بعد از صدور قرار منع تعقیب یا اعلام برائت ، مرتکب به مجازات شش ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می شود ؛ مانند جرم تهمت دزدی .
• در صورتی که اعاده حیثیت نسبت به نشر اکاذیب صورت گرفته باشد ، بر اساس ماده 698 قانون مجازات اسلامی مرتکب به مجازاتی معادل دو ماه تا دو سال حبس و یا شلاق تا 74 ضربه محکوم می شود . بر اساس ماده 700 قانون مجازات اسلامی نیز اشاره شده که هر کس با نظم یا نثر یا به صورت کتبی و شفاهی شخص دیگری را هجو نموده و علیه او هجویه ای منتشر کند ، به مجازات حبس از یک ماه تا شش ماه محکوم می شود.

تقسیم بندی اعاده حیثیت از نظر نحوه‌ی تقاضای آن

1- اعاده حیثیت اداری و انتظامی

این نوع اعاده حیثیت مربوط به تخلفات اداری و انظباطی و انتظامی کارمندان و مستخدمین اشخاص است که راجع به تخلف و تنبیه اداری است. هر چند که محکومیت‌های اداری توسط مراجع قضایی صادر نمی‌شوند ولی عواقب ناخوشایندی را در پی دارند و گاها باعث تنزل درجه یا کسر حقوق می‌شوند. و لذا به منظور جرم زدایی و رفع آثار عواقب این نوع محکومیت‌ها باید در قوانین اعاده‌ حیثیت پیش‌بینی شود.

2-اعاده حیثیت قانونی

یعنی پس از گذشتن مدت زمانی که مقنن مشخص کرده است حقوقی که از مجرم سلب شده بدون نیاز به حکم مرجع قانونی یا تقاضای ذی‌نفع مرتفع می‌گردد. البته در صورتی‌که محکوم‌علیه در آن مدت مرتکب جرم تازه‌ای نشده باشد.

3-اعاده حیثیت قضایی

در این نوع از اعاده حیثیت بر خلاف اعاده‌ی حیثیت قانونی، محکوم باید پس از احراز شرایط لازم از مرجع قضایی صالح تقاضای اعاده حیثیت کند. دادگاه هم با توجه به شرایط حکم مقتضی را صادر می‌کند.

4-اقسام اعاده حیثیت:

• اعاده حیثیت عام

گاهی ضرر و زیان وارده به شخص ناشی از رفتار و عمل دیگران است. به این صورت که آبرو و اعتبار وی در به دلیل سوءِنیت، تجاوز یا اشتباه دیگری نظیر قصور قاضی، افترا، قذف و … خدشه‌دار می‌شود. بدیهی است که این تنزل آبرو به‌دلیل اتهامات واهی باید جبران شود. اگر چه این نوع اعاده‌ی دادرسی در قانون ما پذیرفته شده است اما درباره‌ی چگونگی اعاده‌ی دادرسی ساکت است.

• اعاده حیثیت خاص

گاهی آسیب وارد شده به اعتبار معنوی فرد به دلیل عمل خود اوست؛ یعنی فرد با تعدی و تعرض به قوانین یا حقوق سایر اشخاص باعث کسر آبرو و اعتبار خود می‌شود و به وجهه‌ی اجتماعی خود لطمه می‌زند. در این صورت فرد پس از گذراندن دوره‌ی محکومیت خود که گاهی علاوه بر مجازات اصلی با مجازات تبعی مثل محرومیت از بعضی از حقوق اجتماعی همراه است، باید با ترمیم اعتبار و حیثیتش به اجتماع بازگردد. مهم‌ترین رکن مشروعیت اعاده حیثیت خاص توبه است که به فرد تائب این امکان را می‌دهد که روش زندگی تازه‌ای را آغاز کند.

برای وکالت محضری به کجا باید مراجعه کرد؟

برای انجام هر گونه وکالت محضری باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرد که این روزها در همه خیابان ها و مناطق وجود دارد. اما این نکته را به یاد داشته باشید که در هنگام نوشتن عقد نامه ازدواج وکالت هایی از سوی عروس یا داماد به یکدیگر داده می شود که این نوع وکالت ها را باید حتما در دفاتر ازدواج و طلاق ثبت کرد.

به عنوان مثال: وکالت بلاعزلی که توسط داماد به عروس برای طلاق داده می شود.

وکالت محضری به چه مدارکی نیاز دارد؟

برای آینکه انواع وکالت حقوقی را به عنوان یک وکالت محضری در دفاتر اسناد رسمی ثبت کنید، نیاز دارید که کارت ملی و شناسنامه وکیل و موکل را به همراه کپی آنها به همراه داشته باشید. همچنین اگر مسئله وکالت خرید و فروش خودرو یا ملک باشد، باید سند و مدرکی که نشان دهنده مالکیت موکل باشد هم به دفترخانه ها تحویل داده شود.

حدود وکالت

درمورد حدود وکالت باید به 2 ماده قانون مدنی استناد کرد. براسال ماده 663 (وکیل نمی تواند عملی را که خارج از حدود وکالت است انجام دهد)، ماده 661 هم مقرر کرده است (در صورتی که وکالت به صورت مطلق داده شده و قیدی در آن  نیامده، مربوط به اداره امول خواهد بود. مثلا در بیع، حدود وکالت فروش است و قبض ثمن آن جزء وکالت در بیع نیست مگر اینکه قرینه قطعی برای آن باشد.

منظور از وکالت مطلق وکالتی است که فرد در کل امور مالی موکل وکالت دارد

نوع دومی که در برابر این نوع وکالت قرار می گیرد و کالت مقید و به عبارت ساده تر و کالت اختصاصی تر می باشد به این شیوه است که وکیل صرفا در یک امر مخصوصی وکالت دارد.

ربا چیست؟

سوالات حقوقی | بهترین وکیل تهران

ربا  و به صورت کلی معامله‌ای ربوی که حکم حرام و جنگ با خدا را دارد، به آن دسته از معامله ها و معاوضه های دو کلای هم‌جنس گفته می شود که یکی از دیگری زیادتر است. علاوه بر این، قرضی که در آن شرط زیادی ذکر شود هم در قالب ربا می گنجد.

انواع ربا

1.ربای قرضی

به آن نوع ربا گفته می شود که شخص یا بانک به کسی قرض‌الحسنه بدهند و با او شرط کنند که هنگام پس گرفتن آن، پول بیشتری دریافت کنند.

2.ربای معامله

ربای معامله به آن ربایی گفته می شود که فرد دو جنس یکسان با وزن واحد را معامله کند و جنس یک طرف اضافه‌تر باشد. این مورد هم از معامله های حرام است.

شرایط حلال بودن ربا

• ربا میان پدر و فرزند
• ربا میان ارباب و بنده
• ربا بین زن و شوهر دائمی
• ربا گرفتن مسلمان از کافر

تفاوت و شباهت های نزول و ربا

بحث نزول یا ربا که در بازار مطرح می شود با یکدیگر تفاوت دارند اما در بعضی از موارد هم شباهت های زیادی میان این دو است. در فقه قراردادی به نام خرید و فروش دین(بدهی) داریم به این معنا که گاهی شخصی ملکی یا کلایی را به صورت مدت دار می فروشد.

به عنوان مثال: شخصی اتومبیلی را شش ماهه می فروشد و در قبال آن یک چک یا سفته 10 میلیونی 6 ماهه دریافت می کند در طی این مدت 6 ماه امکان دارد برای فروشنده نیاز به نقدینگی و پول به وجود بیاید که حاضر می شود این  چک و یا سفته مدت دار را به قیمتی کمتر به شخص دیگری واگذار کند.

به طور معمول در چنین شرایطی در مرحله اول به خود بدهکار(خریدار کالا) مراجعه می کند و اعلام می کند که حاضر است این بدهی 10 میلیونی 6 ماهه را به 9 میلیون تومان واگذار کند.

اگر بدهکار بپذیرد این را "فروش دین به خود مدیون" یا "تنزیل دین نزد مدیون" می گویند این را همه فقهای شیعه و سنی قبول دارند.

مجازات پول نزول چیست؟

براساس ماده 595 کتاب پنجم تعزیرات، مرتکبین اعم از ربادهنده، ربا گیرنده و واسطه میان آن ها علاوه بر رد اضافه به صاحب مال به شش ماه تا سه سال حبس و تا (74) ضربه شلاق و معادل مال مورد ربا به عنوان جزای نقدی محکوم می گردند.