آیا شوهر می تواند اجازه ادامه تحصیل را از همسر خود بگیرد؟

یک وکیل پایه یک دادگستری درباره اختیارات زوج و اجازه او در زندگی مشترک، توضیحاتی داد.

آیا شوهر می‌تواند اجازه ادامه تحصیل را از همسر خود بگیرد؟ / آیا اجازه زن دست شوهر است؟ یکی از سوالاتی که قبل از ازدواج در ذهن زوجه وجود دارد، اختیاراتی است که شوهر می‌تواند از او بگیرد یا به او اضافه کند؛ اما بر اساس قانون اختیارات زن و شوهر هرکدام در دست خود است و بدون داشتن دلیل قانونی و منطقی نمی‌توان هیچ حقی را از زوج یا زوجه سلب کرد.

برای آگاهی از اختیاراتی که زوج می‌تواند به زوجه بدهد با محمدامین حسین‌آبادی وکیل پایه یک دادگستری به گفت‌وگو پرداختیم.

زوج نمی‌تواند با دلایل غیرمنطقی زوجه را محروم کند

محمدامین حسین‌آبادی وکیل پایه یک دادگستری در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه حقوقی- قضایی گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: به صورت کلی زوج می‌تواند زوجه را از کار‌هایی که مخالف شرع و جایگاه اجتماعی خانواده است، محروم کند.

این وکیل پایه یک دادگستری تصریح کرد: اگر دادگاه تشخیص دهد کار‌هایی که زن انجام می‌دهد، مخالف عرف و جایگاه اجتماعی شوهر است، می‌تواند او را محروم کرده و به خواسته زوج عمل کند.

حسین‌آبادی با بیان اینکه زوج نمی‌تواند با دلایل غیرمنطقی زوجه را از انجام برخی از کار‌ها محروم کند، گفت: برای مثال اگر زوج به زوجه خود بگوید که اجازه تحصیل به تو نمی‌دهم و او را از ادامه تحصیل بازدارد، کار غیرقانونی انجام داده است.

او تصریح کرد: البته اگر ادامه تحصیل زوجه به زندگی آن‌ها لطمه‌ای وارد کند و باعث برهم خوردن زندگی مشترک شود، در آن صورت شوهر می‌تواند همسر خود را از ادامه تحصیل منع کند.

این وکیل پایه یک دادگستری درباره چگونگی برخورد دادگاه با ادعای غیرمنطقی شوهر، گفت: زوجه می‌تواند شکایت خود را تحت عنوان عسروحرج به دادگاه تقدیم کند.

حسین‌آبادی ادامه داد: عسروحرج به معنای شرایط سخت در زندگی مشترک است و اگر به دادگاه ثابت شود که زوج با دلایل غیرمنطقی شرایط سخت را برای همسر خود ایجاد کرده است، به زن حق طلاق می‌دهد.

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلمات کلیدی مرتبط: 

وکیل, وکیل پایه یک دادگستری, وکیل پایه یک دادگستری در تهران, وکیل حقوقی, وکیل در تهران

نحوه حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق

حذف نام همسر از شناسنامه دغدغه بسیاری از زنان و مردانی است که طلاق گرفته‌اند و نمی‌خواهند از همسر سابق، نامی در شناسنامه‌شان باشد اما مقررات قانونی تحت شرایط خاصی به افراد اجازه می‌دهد تا نام همسر اول را از شناسنامه حذف کنند.

ازدواج ضامن پیدایش خانواده، حفظ و بقای نسل بشر و ابزاری برای رسیدن به خوشبختی و سعادت افراد است. از همین رو قانونگذار همسو با این اتفاقات و نیز به حمایت از زن و مرد مقرراتی را در خصوص حذف نام همسر از اسناد سجلی زن و مرد وضع کرده است. بعد از عقد نام طرفین در شناسنامه‌ها ثبت می‌شود. حال اگر طلاق در این دوران واقع شود و زن در زمان طلاق باکره باشد، ثبت‌احوال با دریافت گواهی پزشکی قانونی مبنی بر تایید باکرگی، نام طرفین را از شناسنامه حذف می‌کند. اما عدم درج وقایع ازدواج و طلاق در شناسنامه جدید زوج، تنها برای بار اول امکان‌پذیر است. ازاین‌رو، چنانچه مردی برای بار دوم دختر باکره‌ای را به عقد درآورد و در همان حالت طلاق دهد، حذف نام همسر از شناسنامه ممکن نخواهد بود و این فرد تنها پس از ازدواج مجدد و ثبت رسمی ازدواج می‌تواند به اداره ثبت‌احوال مراجعه و درخواست برای حذف نام همسر اول را ارایه دهد.

لازم به ذکر است زنانی که ازدواج دوم و سومشان است و نیز افرادی که ازدواج اولشان است اما باکره نیستند، نمی‌توانند نام همسر را از شناسنامه حذف کنند بلکه پس از ثبت ازدواج جدید، زن و مرد می‌توانند برای دریافت شناسنامه المثنی و حذف نام همسر سابق اقدام کنند.

وکیل طلاق | وکیل خانواده | وکیل پایه یک دادگستری

مزایا و معایب حذف نام همسر از شناسنامه

تصویب قانون حذف نام همسر سابق از شناسنامه که برای صیانت از حقوق زنان تصویب‌ شده است با مزایا و معایبی همراه است؛ چنانچه زنان بعد از طلاق تبعات روانی نامطلوبی را تجربه می‌کنند و احساس می‌کنند پس از طلاق در یافتن شغل و ازدواج مجدد دچار مشکل می‌شوند لذا حذف نام همسر از شناسنامه باعث می‌شود تا آنها به آینده امیدوارتر بوده و بتوانند گذشته خود را راحت‌تر فراموش کنند. اما این طرح عواقبی هم دارد. استرس بودن نام همسر در شناسنامه می‌تواند مانعی بر سر راه طلاق باشد اما طرح حذف نام همسر باعث می‌شود تا زوجین با سرعت بیشتری دست به تصمیم‌گیری بزنند. چنانچه گاهی می‌بینیم در صورت اختلاف در زندگی، تصمیم اولیه، طلاق است. همچنین حذف نام همسر ممکن است باعث سوءاستفاده عده‌ای از افراد شود؛ به‌گونه‌ای که به اعتقاد برخی حقوقدانان و حتی روانشناسان، حذف مهر طلاق از شناسنامه سبب دروغ‌گویی در ازدواج می‌شود؛ چرا که برخی از زنان و مردان ازدواج قبل را مانع ازدواج مجدد خود می‌دانند و با این تصور ترجیح می‌دهند از ابتدا با دروغ پیش روند.

از طرف دیگر آسودگی خاطر از حذف نام همسر سابق از شناسنامه این امکان را برای عده‌ای فراهم کرده تا با ازدواج‌های صوری یا حتی فریب در ازدواج تنها به دلیل دریافت وام ازدواج به منافع مالی دست یابند و بعد از مدت کوتاهی جدا شده و نام همسر سابق را از شناسنامه حذف کنند.

به هر ترتیب اجرای هر طرحی معایب و مزایایی دارد و طرح حذف نام همسر از شناسنامه هم از این قاعده مستثنا نیست. ضمن اینکه حذف نام همسر از شناسنامه توسط سازمان ثبت‌ احوال با سختی و شروطی همراه است؛ به‌گونه‌ای که اطلاعات ازدواج و طلاق هر فردی با هر تعداد که باشد در سامانه سازمان ثبت‌احوال موجود است و حتی با حذف آن از شناسنامه نیز از این سامانه پاک نخواهد شد.

وکیل طلاق 

منبع: روزنامه حمایت

ماهیت حقوقی جهیزیه

در قانون مدنی، تعریفی از جهیز یا جهیزیه و ماهیت حقوقی آن نیامده است. یکی از اشکالات وارده به این قانون نیز، سکوت قانونگذار در این باره و مسکوت گذاردن این موضوع چالش‌برانگیز بین خانواده‌ها و مردان و زنان در دعاوی خانوادگی است.

جهیزیه از زمره حقوق مالی زوجه (زن) در نظام حقوقی ایران است که جدای از تفاوت‌های عرفی و فرهنگی مربوطه در مناطق مختلف جامعه، از حیث چگونگی تهیه و تخصیص آن به زندگی مشترک و از جهت حقوقی دارای وضعیت‌های خاصی برای مطالبه و استرداد آن است..

جهیزیه، به مجموعه وسایل و اشیایی که از سوی خانواده دختر به عروس به هنگام عزیمت به منزل بخت (شوهر) تسلیم می‌شود اطلاق می‌شود. جهیزیه، مالی است که دختر (زن) بنا به عرف و رسومات جامعه و خانواده، در موقع ازدواج با خود به منزل شوهر می‌برد که علاوه بر استفاده خود به شوهر نیز اجازه انتفاع از آن را می‌دهد. جهیزیه جزو اموال زوجه بوده و می‌تواند هر گونه دخل و تصرفی در آن داشته باشد و حتی می‌تواند زوج را از دسترسی بدان‌ها منع کرده و از وی درخواست تهیه اثاثیه و وسایل منزل کند و جهیزیه خویش را نیز در جایی محفوظ دارد؛ لذا شوهر مالک آن محسوب نمی‌شود..

استرداد جهیزیه، نوعا به هنگام اختلافات بین مرد و زن و خانواده‌ها مطرح شده و از بازخوردهای اخلاقی، عاطفی و حقوقی متعددی نیز برخوردار است. در بسیاری از خانواده‌ها مرسوم است که زن به فراخور دارایی خود و خانواده‌اش، تمام یا بخشی از اثاث مورد نیاز را به خانه شوهر ببرد. این رسم را دلایل گوناگون اجتماعی و روانی به وجود آورده است؛ تامین معاش خانواده بر عهده شوهر است، ولی زن نیز میل دارد در این تلاش او را یاری دهد. آوردن جهیزیه، نشانه صمیمیت و مظهری از روح تعاون بین خانواده زن و شوهر است. از سوی دیگر بر طبق قانون، دختر خانواده نصف پسر ارث می‌برد و دادن جهیزیه به دختر راهی برای تعدیل قانون است. به هرحال اگر جهیز از مال دختر نباشد، خانواده‌اش آن را به او تملیک می‌کنند. آوردن جهیزیه به معنای انصراف از مالکیت یا شریک ساختن شوهر در آن نیست. حق مالکیت زن باقی می‌ماند، ولی شوهر نیز از منافع آن بهره‌مند می‌شود و می‌تواند به طور متعارف این اموال را استعمال کند.

آیا زوجه ملزم به آوردن جهیزیه به منزل همسر است؟

برخلاف تصور عامه مردم و رسومات معمول در جامعه دختر و خانواده وی ملزم به تهیه و آوردن جهیزیه یا تخصیص آن در منزل شوهر نبوده و الزامی قانونی در این باره وجود ندارد. زوجه می‌تواند ضمن درخواست از زوج و ابلاغ رسمی مراتب به وی به موجب اظهارنامه از وی تقاضای تهیه مسکن با اسباب تمکین و لوازم منزل مشترک کند و تعهدی به آوردن جهیزیه به منزل مشترک از جهت حقوقی و قانونی نخواهد داشت. بدین ترتیب، جهیزیه ناشی از توافق عرفی بین خانواده‌ها و پسر و دختر بوده و کمیت و کیفیت آن، بنا به ملاحظات فرهنگی، خانوادگی، منطقه‌ای و اقتصادی آنها متفاوت است. گرچه عرف به عنوان رویه مستمر می‌تواند از مبانی و منابع حقوق محسوب شود، اما این رویه عرفی مستمر از حیث کمی، کیفی و شکلی نسبت به جهیزیه در خانواده‌های مختلف و مناطق متعدد، متفاوت بوده و نمی‌توان به آن، به عنوان یک رویه مستمر متحدالشکل الزام‌آور عرفی، لزوما نگریست.

بنابراین قانونگذار دختر و خانواده وی را ملزم به تهیه جهیزیه نکرده و آنها ملزم به تخصیص و انتقال جهیزیه از حیث قانونی نیستند اما این عدم الزام مانع از رسیدن طرفین به توافقی مشخص در این باره بنا به رسومات و عرف‌های معمول در بین خانواده‌ها نخواهد بود. در این حالت، یعنی در وضعیتی که پسر و دختر (زوجین) نسبت به تهیه و تخصیص جهیزیه از سوی دختر یا خانواده وی توافق کنند، این توافق در صورت عدم مخالفت با قانون و نظم عمومی جامعه برابر ماده ۱۰ قانون مدنی بین طرفین و قائم‌مقام قانونی آنها معتبر و لازم‌الاجراست.

این توافق می‌تواند طی یک سند عادی خودنوشت بین آنها یا یک سند تنظیمی در دفتر اسناد رسمی یا طی سند نکاحیه از سوی سردفتر ازدواج یا اسناد تنظیمی از سوی دفاتر کنسولی و دیپلماتیک مقیم خارج از کشور یا دیگر مراجع رسمی مربوطه یا به موجب تفویض وکالت رسمی در این باره صورت پذیرد. در حالت نخست (توافق به تخصیص جهیزیه به عنوان یک تعهد) در صورت استنکاف طرف مقابل (همسر) ضمن تنفیذ آن، الزام قانونی زوجه به انجام تعهد توافق‌شده مقرر در محاکم صالحه مفروض است، اما در صورت حصول به توافق برابر اسناد رسمی مذکور نیازی به مراجعه به دادگاه نبوده و ذی‌نفع می‌تواند در مقام درخواست صدور اجراییه به موجب سند رسمی تنظیمی در دفتر اسناد رسمی و مرجع رسمی در جهت اجرای تعهد مقرر در آن نسبت به زوجه ذی‌ربط برآید. با این حال ممکن است به جهت عدم وقوع نکاح فیمابین که مبنای وقوع توافق مزبور بوده است مراتب مذکور اساسا موضوعیت نیابد. وضعیت یادشده از حیث حقوقی قابل ذکر است اما رویه و عرف خانواده نوعا به ترتیب مزبور نیست.

از نظر حقوقی، آوردن جهیزیه، نوعی اباحه تصرف است و هیچ حقی برای شوهر ایجاد نمی‌کند. بنابراین هرگاه زن بخواهد، می‌تواند جهیزیه را به دیگری انتقال دهد یا به خانه پدری برگرداند. ولی از جهت اخلاقی، زن این اموال را به خانواده اختصاص می‌دهد تا صرف برطرف کردن نیازهای افراد آن شود. این‌گونه است که برای تشکیل خانواده، زن و شوهر، اموال خود را به اشتراک مورد استفاده قرار می‌دهند. با این وجود، هنگام ترک خانه شوهری و انحلال نکاح، این نزاع به میان می‌آید که آیا جهیزیه، همچنان باقی و در تصرف شوهر است یا در اثر استعمال یا تصرفات دیگر از بین رفته است؟

در زمان وقوع اختلاف و با فرض عدم وجود سیاهه جهیزیه و ثبت تحویل آن به شوهر، دادگاه و مرجع رسیدگی‌کننده در مقام حل اختلاف و رسیدگی به موضوع باید به عرف، عادت و اوضاع و احوال از حیث احراز تعلق عرفی وسایل به مرد یا زن توجه کند. در جایی که قرائن خارجی وجود ندارد، باید از اماره تصرف طبق ماده ۳۵ قانون مدنی «تصرف به عنوان مالکیت، دلیل مالکیت است، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود» یاری خواست.

باید دانست که دلالت عرف بر اختصاصی بودن اموال تنها به عنوان حکم ظاهر و اماره داشتن تصرف اضافی پذیرفته می‌شود، بنابراین هرگاه ثابت شود که شوهر هیچ‌گونه تصرفی بر مالی که عادتاً، مورد استفاده مردان قرار می‌گیرد و در اقامتگاه مشترک آنان است، ندارد و برعکس، همیشه زن آن را در اتاق یا صندوق اختصاصی خود می‌گذارده است، نمی‌توان چنین مالی را نیز در تصرف قرار داد. زیرا بنا به فرض اثاث مورد نزاع در خانه‌ای است که طرفین در آن تصرف مشترک دارند.

جهیزیه دارای سیاهه و بدون سیاهه

جهیزیه ممکن است با تنظیم سیاهه و فهرست از سوی زوجه و خانواده وی و اخذ امضا و رسید از شوهر یا بدون آن به منزل مشترک منتقل شود. در حالت نخست، در صورت بروز اختلاف نسبت به آن، زوجه می‌تواند با تامین دلیل با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری یا مدیر شعبه مربوطه در شورای حل اختلاف نسبت به تامین دلیل و ثبت و ضبط دلایل خرید لوازم مربوطه، تحصیل گواهی گواهان و ثبت وسایل ارسالی و موجود در منزل شوهر، در مقام استرداد آن با تقدیم دادخواست جداگانه به ترتیب آتی برآید.

اختلاف در بقای جهیزیه و مسئولیت شوهر

در صورتی که در زمان عقد، صورت کاملی از جهیزیه زن تهیه شده و به امضای شوهر رسیده است و اکنون در نتیجه اختلاف یا انحلال نکاح یا به دلایل دیگر زن تصمیم دارد از خانه شوهر برود و با استناد به صورت جهیزیه که در دست دارد آن اموال را از مرد مطالبه کند در این فرض آیا شوهر را باید ملزم به رد عین جهیزیه کرد و در صورت تلف عین آن به پرداخت مثل یا قیمت آن محکوم ساخت یا دادن رسید جهیزیه برای صدور چنین حکمی کافی نیست؟

ممکن است ادعا شود که شوهر با امضای صورت جهیزیه به عنوان امین متعهد به نگهداری از اموال زن شده است. بر طبق قانون امین باید اموالی را که به او سپرده شده است در صورت مطالبه مالک برابر مواد ۲۱۶ و ۶۲۰ قانون مدنی به او رد کند و در موردی که نسبت به تلف یا بقای این اموال تردید شود، چون اصل بقای آنهاست (اصل استصحاب) باید شوهر را مدعی شمرد و اگر او نتواند تلف جهیز را ثابت کند باید محکوم به رد شود. با این وجود باید دانست که جهیزیه زن در تصرف اختصاصی مرد قرار نمی‌گیرد. زن و شوهر بر این اموال سلطه مشترکی دارند و هر کدام به تنهایی نیز می‌توانند آن را به کار برد. به ویژه زن حق دارد که جهیزیه را تلف کند یا به دیگری انتقال دهد و شوهر نمی‌تواند مانع این کار شود. بنابراین ادعای اینکه شوهر با دادن رسید مامور نگهداری جهیزیه شده است با واقعیت و انصاف سازگار به نظر نمی‌رسد.

اموال مزبور در گذر زمان مورد استفاده زن و شوهر و فرزندان و خانواده قرار گرفته و فرسوده شده یا به مرور زمان ممکن است از بین روند، بدین ترتیب چگونه می‌توان به استناد صورت جهیزی که به امضای مرد رسیده است او را محکوم به حفظ و رد این اموال دانست؟

وکیل خانواده در تهران | وکیل طلاق

منبع: روزنامه حمایت 

چگونه می توان طلاق توافقی گرفت ؟

طلاق توافقی نیاز به شرایط خاص خود دارد و باید بر اساس روش‌های قانونی این کار را انجام داد.

چگونه می‌توان طلاق توافقی گرفت؟ یکی از ناپسندترین حلال‌هایی که در قانون آمده، بحث طلاق است.

بیش از ۶۰ درصد طلاق‌ها توسط خانم به دادگاه خانواده ابلاغ می‌شود و در این نوع طلاق شرایط عسر و حرج را مطرح می‌کند، اما قانون‌گذار شرطی را هم به عنوان طلاق توافقی در قانون ذکر کرده است که بر اساس آن طرفین می‌توانند سر طلاق با یکدیگر توافق کنند.

در این نوع طلاق دو طرف تقاضای اجرای صیغه طلاق توافقی می‌کنند و تمام شرایط آن را پس از طلاق مشخص می‌کنند.

برای طلاق توافقی دو طرف باید تقاضای جدا شدن داشته باشند و عدم سازش خود را به دادگاه اثبات کنند تا بر اساس آن دادگاه گواهی عدم امکان سازش را برای آن‌ها صادر کند./p>

البته برای طلاق توافقی هم طرفین باید دلایل محکمه پسندی داشته باشند یعنی نمی‌توان به صورت معمولی با حضور در دادگاه طلاق گرفت.

حضور در محضرخانه برای طلاق توافقی ضروری است؟

پس از جاری شدن حکم طلاق توافقی هیچ نیازی به رفتن در محضرخانه نیست، زیرا طلاق به صورت توافقی صورت گرفته و به همین دلیل لازم است هنگام تعهد طلاق حضور در محضرخانه قید شود.

زمان صدور گواهی برای اجرای طلاق کوتاه است و نیازی به مراجعه مکرر زوجین به دادگستری نیست؛ در این نوع طلاق دو طرف باید همه‌چیز همچون مهریه، نفقه، حزانت فرزند و ... را قید کنند.

اگر مردی با وجود صدور حکم عدم سازش برای جاری شدن صیغه طلاق به دفترخانه نرود، زن می‌تواند خود به جای شوهر نسبت به طلاق اقدام کند.

وکیل طلاق | وکیل حقوقی | وکیل خانواده

منبع: باشگاه خبرنگاران

اگر پدر و مادر صلاحیت نداشته باشند حضانت فرزند به چه کسی می رسد ؟

حضانت فرزندان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین پس از طلاق است و قانونگذار برای آن مقررات مخصوصی را در نظر گرفته است.

اگر پدر و مادر صلاحیت نداشته باشند حضانت فرزند به چه کسی می‌رسد؟ یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین پس از درخواست طلاق حضانت فرزندان است و تا آنجا این موضوع اهمیت دارد که قانونگذار شرایط خاصی را برای آن در نظر گرفته است، البته تصمیم‌گیری برای کودکان توسط دادگاه تا سن قانونی آن‌ها (برای دختران ۹ سال تمام و برای پسران ۱۵ سال تمام) وجود دارد..

نفقه کودک پس از طلاق تنها بر عهده فردی که حضانت را برعهده گرفته، نیست؛ یعنی ممکن است حضانت طفل بر عهده مادر باشد، اما نفقه او بر عهده پدر باشد.

مادر می‌تواند مطالبه نفقه فرزند خود را از پدر او داشته باشد.

هر زمانی که دادگاه تشخیص دهد که مصلحت طفل چگونه است، می‌تواند راجع به ملاقات حضانت، نگهداری او، تکالیف مقرری را ایجاد کند و دستور دهد که طفل چگونه با سایر افراد ملاقات داشته باشد.>

اگر هر یک از طرفین مانع اجرای حکم دادگاه درباره حضانت طفل شوند، دادگاه با او برخورد می‌کند و ممکن است حکم بازداشت فرد خاطی را هم صادر کند.

بر اساس قانون اگر هیچیک از والدین صلاحیت حضانت فرزند خود را نداشته باشند، در این زمان دادگاه حضانت طفل را به یکی از افراد نزدیک خانواده او می‌سپارد.

وکیل طلاق | وکیل حقوقی | وکیل خانواده

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان

کدام هدایا را نمی توان پس از ازدواج پس گرفت ؟

بر اساس قانون اگر ازدواج برهم بخورد نمی‌توان از زوج یا زوجه درخواست کرد تا برخی از هدایا را پس دهند.

کدام هدایا را نمی‌توان پس از ازدواج پس گرفت؟ یکی از متداول‌ترین کار‌ها هنگام ازدواج دادن هدیه از طرف زوجین یا بستگان به یکدیگر است و گاهی اوقات ممکن است که زوجین بخواهند هدایای پس از ازدواج را از یکدیگر پس بگیرند، اما باید توجه داشت که تمام هدایای پس از ازدواج قابل پس گیری نیستند.

حال اگر به هنگام ازدواج مالی به عنوان هدیه از سوی زوج یا زوجه به طرف مقابل داده شده و وجود داشته و از بین نرفته باشد می‌توان آن را پس گرفت، برای مثال اگر هدیه یک دستگاه خودرو باشد، فردی که آن را هدیه داده می‌تواند پس بگیرد.

اما اگر هدیه از بین رفتنی باشد مانند دسته گل یا ماده غذایی نمی‌توان آن را پس گرفت، همچنین اگر هدیه‌ای که هنگام ازدواج سوخته یا از بین رفته باشد، باز هم نمی‌توان آن را پس گرفت، به عنوان مثال اگر خودرویی که هدیه داده شده در تصادف از بین رفته و یا لباسی سوخته باشد نمی‌توان آن را طلب کرد.

همچنین اگر هدیه‌ای که داده شده فروخته شده باشد، زوج یا زوجه نمی‌توانند آن را باز پس گیرند.

وکیل طلاق | وکیل خانواده | بهترین وکیل طلاق

منبع: باشگاه خبرنگاران

مراحل حقوقی انجام طلاق توافقی

در موارد طلاق توافقی زن و شوهر قبل از اینکه به دادگاه مراجعه کنند، به این نتیجه می‌‌رسند که اتمام زندگی مشترک به صلاح آنها خواهد بود و هر دو دادخواست طلاق توافقی را به دادگاه خانواده ارایه کرده یا قبل از مراجعه به دادگاه خانواده، تقاضای طلاق توافقی را در مرکز مشاوره خانواده طرح می‌‌کنند.

طلاق توافقی همانطور که از نامش پیداست، به این معناست که با توافق دو طرف، اقدام به طلاق می‌شود. در طلاق‌‌های دیگر درخواست طلاق از دادگاه، به درخواست زوج یا زوجه است. اما در طلاق توافقی زن و شوهر قبل از مراجعه به دادگاه به این نتیجه می‌‌رسند که اتمام زندگی مشترک به صلاح آنها خواهد بود و هر دو دادخواست طلاق توافقی را به دادگاه خانواده ارایه کرده یا قبل از مراجعه به دادگاه خانواده، تقاضای طلاق توافقی را در مرکز مشاوره خانواده طرح می‌‌کنند.

بر اساس ماده 25 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391، «در صورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند، دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد. در این موارد طرفین می‌توانند تقاضای طلاق توافقی را از ابتدا در مراکز مذکور مطرح کنند. در صورت عـدم انصراف متقاضی از طلاق، مرکز مشاوره خانواده موضوع را با مشخص کردن موارد توافق جهت اتخاذ تصمیم نهایی به دادگاه منعکس می‌کند.»

در طلاق توافقی، تمام موضوعات مربوط به زندگی مشترک مانند نفقه، حضانت فرزند، جهیزیه، مهریه و مسایلی از این دست، به توافق دو طرف حکم داده می‌‌شود. یعنی این‌گونه نیست که برای مثال زوجه به دنبال این باشد که اثبات کند زوج چه مدت به او نفقه نداده است بلکه اصل بر توافق و رضایت دو طرف است. به طور مثال می‌گویند نفقه برای دو ماه آخر زندگی مقرر شود.

در حقیقت دو طرف باید تمام توافقات خود را در مورد این دست مسایل، در دادخواستی که می‌‌خواهند به دادگاه ارایه دهند، ذکر کنند یا در جلسه دادگاه ارایه دهند.

به هر حال بر اساس توافق طرفین،‌ دادگاه در گواهی عدم امکان سازش یا همان حکم مربوط به طلاق توافقی، تکلیف جهیزیه، مهریه، نفقه زوجه، نفقه اطفال و جنین، ‌اجرت‌المثل زوجه، حضانت و نگهداری اطفال و نحوه ملاقات کودک با والدین را روشن می‌کند.

مراحل طلاق توافقی

از زمانی که زن و شوهر با یکدیگر برای طلاق توافق می‌کنند باید یک دادخواست مشترک که به امضای هر دو طرف رسیده است، با عنوان درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای صیغه طلاق را به همراه توافقات خود، به یکی از شعب دادگاه خانواده تقدیم کنند.

دادگاه هم موظف است در مورد طلاق توافقی، در مرحله نخست زوج و زوجه را به مراکز مشاوره خانواده‌ای که در کنار دادگاه‌های خانواده تشکیل شده است، ارجاع دهد تا اگر امکان صلح و سازش بین دو طرف وجود دارد، کارشناسان مربوط به این حوزه به عنوان آخرین تلاش برای جلوگیری از طلاق، اقدامات لازم را انجام دهد.

اگر مشاوران این مراکز موفق شدند که زوج و زوجه را از طلاق منصرف کنند، مراتب را صورتجلسه کرده و برای مختومه کردن موضوع، به دادگاه ارجاع‌دهنده گزارش می‌دهند.

اما اگر برای این مراکز مشاوره نیز محرز شود که ادامه زندگی مشترک زن و شوهر خواهان طلاق، به صلاح نیست یا دو طرف حاضر به سازش نیستند، با گزارش موارد توافق به دادگاه اعلام می‌‌کند که امکان سازش وجود ندارد. البته همان‌گونه که اشاره شد، زن و شوهر می‌‌توانند درخواست طلاق خود را به جای اینکه ابتدا در دادگاه مطرح کنند، مستقیما در مراکز مشاوره عنوان کنند تا کارشناسان نظر خود را اعلام کرده و سپس نظر کارشناسی را نزد قاضی ببرند.

دادگاه‌ها برای موضوع طلاق به درخواست یکی از زوجین، شرط داوری را برای صدور رأی طلاق قرار می‌دهند. به این معنا که زوج و زوجه دو نفر از بستگان خود را جهت داوری معرفی می‌‌کنند و در صورتی که داوران نیز موفق به ایجاد صلح و سازش بین زن و مرد نشدند، رأی خود را جهت صدور حکم طلاق به دادگاه اعلام می‌کنند.

اما طبق ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، موضوع طلاق توافقی به داوری ارجاع نمی‌شود. زیرا فرض را بر این می‌‌گیریم که تلاش مرکز مشاوره در جهت ایجاد صلح و سازش بوده است و در این صورت موضوع داوری طلاق توافقی دیگر ضرورتی ندارد.

بنابراین طلاق توافقی در مسأله داوری، از سایر انواع طلاق متمایز شده و در طلاق توافقی نیازی به ارجاع به داوری نیست.

بر اساس ماده 27 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391، «در کلیه موارد درخواست طلاق، به جز طلاق توافقی، دادگاه باید به منظور ایجاد صلح و سازش موضوع را به داوری ارجاع کند. دادگاه در این موارد باید با توجه به نظر داوران رای صادر و چنانچه آن را نپذیرد، نظریه داوران را با ذکر دلیل رد کند.»

در اینجا این پرسش مطرح می شود که پس از اینکه مرکز مشاوره خانواده به عدم امکان سازش نظر داد، زن و شوهر چه اقدامات دیگری را باید انجام دهند؟ که در پاسخ باید گفت پس از وصول نظر مرکز مشاوره به دادگاه، قاضی آن را بررسی کرده و چنانچه زوجه در سن باروری باشد، او را برای انجام تست بارداری به پزشک معتمد یا آزمایشگاه معتمد معرفی و پس از گرفتن نتیجه آزمایش، به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام می‌‌کند.

همانطور که گفته شد، از جمله شرایط مهم برای طلاق توافقی، توافق دو طرف در تمام موضوعات زندگی مشترک اعم از حضانت، مهریه، نفقه و … است.

لازم به ذکر است که گواهی عدم امکان سازش نیز مانند بسیاری از احکام دادگاه‌ها قابلیت تجدیدنظرخواهی و حتی فرجام‌خواهی دارد. اما به دلیل اینکه دو طرف متقاضی طلاق هستند و قاعدتاً برای اجرای آن عجله هم دارند، معمولاً پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، در دفتر دادگاه اعلام می‌کنند به رای صادره اعتراضی ندارند و حق تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی خود را ساقط کرده و از اعمال آن،‌ صرف‌نظر می‌کنند و مدیر دفتر دادگاه گواهی مبنی بر قطعیت دادنامه را به هر دو طرف ارایه می‌‌دهد.

حال هر دو طرف می‌‌توانند با این گواهی که در دست دارند، به دفتر ثبت طلاق مراجعه کنند و با اجرای صیغه طلاق به زندگی مشترک خود خاتمه بدهند.

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش

قانونگذار در ماده 34 قانون حمایت خانواده می‌گوید که مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی ازدواج و طلاق، سه ماه پس از تاریخ ابلاغ رای قطعی یا قطعی شدن رای است. اگر این گواهی ظرف سه ماه به دفاتر تسلیم نشود یا طرفی که آن را به دفترخانه رسمی طلاق تسلیم کرده است، ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم در دفترخانه حاضر نشود یا مدارک لازم را ارایه ندهد، گواهی صادرشده از درجه اعتبار از هر جهت ساقط می‌‌شود.

بنابراین زن و شوهر تا سه ماه فرصت دارند که این گواهی را به یک دفتر رسمی طلاق ارایه داده و اقدام به طلاق کنند.

در غیر این صورت رای دادگاه در این خصوص از درجه اعتبار ساقط و همه توافق‌هایی که گواهی عدم امکان سازش بر مبنای آن صادر شده است، ملغی می‌شود.

وکیل طلاق | سوالات طلاق

منبع: روزنامه حمایت

زن چگونه می تواند جهیزیه خود را از شوهر پس بگیرد؟

اگر زوجه بخواهد جهیزیه خود را از شوهرش پس بگیرد باید به سیاهه قانونی خود مراجعه کند.

زن چگونه می‌تواند جهیزیه خود را از شوهر پس بگیرد؟ جهیزیه امانتی است که در اختیار مرد قرار گرفته است و درصورتی که مرد در استفاده از جهیزیه به طور عمدی به آن‌ها آسیب برساند یا آن‌ها را بشکند، زوجه می‌تواند با مراجعه به دادسرا از شوهر شکایت کیفری کند.

جهیزیه متعلق به زوجه است و در صورت فوت هم این اثاثیه تحت عنوان اموالی که از او بر جا مانده به ورثه تعلق می‌گیرد.

زوجه می‌تواند پس از فوت همسر خود جهیزیه خود را مطالبه کند و آنهارا از خانه همسر پس بگیرد.

در گذشته برای جهیزیه توسط خانواده دو طرف سیاهه‌ای نوشته می‌شد و این لیست اموال توسط خانواده زوجه به خانواده زوج نشان داده می‌شد و به کمک همین سیاهه زن می‌تواند جهیزیه خود را پس بگیرد

این سیاه زمانی دارای اعتبار است و تبدیل به سند می‌شود که شوهر و دو شاهد آنرا امضا کنند در غیر اینصورت زن نمی‌تواند به آن استناد کند. البته داشتن فاکتور اموال خریداری‌شده به نام زوجه، یکی دیگر از راه‌های استرداد جهیزیه است.

درصورتی که فاکتور خرید اموال و سیاهه موجود نباشد اموال اختصاصی زوج و زوجه به خودشان می‌رسد و اگر اموال مشترک باشد میان آن‌ها بصورت مساوی تقسم می‌شود.

بهترین وکیل تهران

منبع: باشگاه خبرنگاران

آیا پس از عقد امکان افزایش میزان مهریه وجود دارد ؟

مهریه مالی است که هنگام عقد در سند رسمی یا عقدنامه ثبت می‌شود و گاهی زوجین تصمیم می‌گیرند که میزان آن را افزایش یا کاهش دهند که شرایطی دارد.

آیا پس از عقد امکان افزایش میزان مهریه وجود دارد؟ مهریه مالی است که هنگام عقد در سند رسمی یا عقدنامه ثبت می‌شود و هرگاه که زن آن را مطالبه کند، مرد باید آن میزان از مهریه‌ای را که در سند ازدواج نوشته به همسر خود پرداخت کند.

گاهی اوقات زوجین پس از عقد تصمیم می‌گیرند که میزان مهریه خود را افزایش یا کاهش دهند، اما اینکه آیا پس از عقد و ازدواج امکان افزایش میزان مهریه وجود دارد یا خیر منوط به قانون است.

یک نظر وجود دارد که بر اساس آن اگر زوج یا زوجه بخواهند میزان مهریه خود را افزایش یا کاهش دهند، باید آن را در سند رسمی ذکر کنند و در دفترخانه به ثبت رسانند، البته هر گونه افزایش در میزان مهریه مستلزم فسخ نکاح و جاری شدن مجدد صیغه عقد دائم است که این نظر خلاف شرع مقدس اسلام است.

بر اساس قانون مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد واقع شده و افزایش مهریه پس از عقد شرعا صحیح نیست و زوج و زوجه نمی‌توانند پس از عقد مهریه خود را افزایش دهند.

وکیل خانواده | بهترین وکیل خانواده

بیشتر بدانید: تفاوت های نکاح دایم و موقت

منبع: باشگاه خبرنگاران

آیا زن می تواند مهریه خود را از پدرشوهرش بگیرد ؟

بر اساس قانون، مهریه زن عندالمطالبه است و هرگاه که اراده کند می‌تواند مهر خود را بگیرد، اما چگونگی گرفتن آن قوانین خود را دارد.

آیا زن می‌تواند مهریه خود را از پدرشوهرش بگیرد؟به گزارش خبرنگار حوزه حقوقی- قضایی گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، گاهی اوقات پیش می‌آید که برای گرفتن مهریه بخواهیم به پدرشوهر یا یکی از اعضای درجه یک خانواده همسر خود مراجعه کنیم، اما این سوال پیش می‌آید که آیا می‌توان مهریه را از پدرشوهر گرفت یا خیر؟

بر اساس قانون پدر شوهر هر چقدر هم که متمول باشد، تکلیفی برای پرداخت مهریه پسرش ندارد.

مهریه تعهدی است که از سوی شوهر در قبال همسر منعقد می‌شود و این تعهد هیچ ارتباطی به اطرافیان شوهر ندارد و حتی اگر مرد توانایی پرداخت مال را هم نداشته باشد، می‌تواند با دادخواست ناتوانی از پرداخت، از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه را داشته باشد.

ممکن است گاهی اوقات در عقد نکاح و سند ازدواج پدرشوهر پرداخت مهریه را تقبل کند، اگر این اتفاق بیافتد زن می‌تواند به دلیل تعهد پدر شوهرش مهریه را از او دریافت کند.

اگر شوهر فوت کند، زن می‌تواند مهریه خود را از ارث همسرش بردارد و حتی اگر پدرشوهر یا هر شخص دیگری که شوهر از او ارث می‌برد، فوت کند و ارثی به شوهر برسد زن می‌تواند از مقدار ارث رسیده به شوهرش مهریه خود را وصول کند.

وکیل طلاق در تهران

منبع: باشگاه خبرنگاران

مهریه در جه صورت به زن تعلق نمی گیرد؟

تعیین مهریه موضوعی مهم است و طرفین باید حتما پیش از عقد نکاح میزان آن را مشخص کنند، البته در برخی از موارد زن مستحق دریافت آن نمی‌شود.

در چه صورت به زن مهریه تعلق نمی‌گیرد؟ مهریه زن عندالمطالبه است و هر زمانی که او بخواهد باید مهر خود را دریافت کند، اما در شرایطی خاص ممکن است مهریه به زن تعلق نگیرد.

بر اساس قانون هر چیزی که مالیت داشته باشد، می‌تواند به عنوان مهریه در عقد نکاح واقع شود و هر زمانی که زن بخواهد می‌تواند مهر خود را دریافت کند.

حال اگر هنگام عقد نکاح مهریه ذکر نشود، زوجین می‌توانند آن را پس از عقد تعیین کنند، اما اگر یکی از زوجین پیش از تعیین مهریه و قبل از آغاز زندگی مشترک بمیرد، زن مستحق هیچ مهری نیست.

همچنین اگر در عقد موقت هم مهریه تعیین نشود، زن حق مهر ندارد.

تعیین مهریه موضوعی مهم است و طرفین باید حتما پیش از عقد نکاح میزان آن را مشخص کنند.

وکیل طلاق

منبع: باشگاه خبرنگاران

شرط ارث بردن زوجین

یکی از شرایط لازم برای اینکه زن و شوهر وارث هم شوند، عقد نکاح دایم است، یعنی در ازدواج موقت توارث بین زوجین برقرار نمی‌شود.

شرط بعدی برای ارث بردن زن و مرد از یکدیگر این است که در زمان فوت، زن و مرد در عقد هم باشند و رابطه زوجیت موجود باشد.

البته در این مورد یک استثنا وجود دارد و آن طلاق رجعی است. بر این اساس، در ایام عده طلاق رجعی زن و شوهر از هم ارث می‌برند، زیرا در حکم زن و شوهر هستند و هنوز رابطه زناشویی به طور کامل قطع نشده و با پشیمانی شوهر از طلاق در ایام عده قرارداد ازدواج (عقد ازدواج) به‌قوت خود باقی است و مانند آن است که طلاقی اتفاق نیفتاده است.

به همین علت مرد در ایام عده طلاق رجعی مکلف خواهد بود همسر را در منزل خود بپذیرد و نفقه او را بپردازد.

در صورتی که مردی در حال بیماری اقدام به انعقاد عقد با زنی کند و به دلیل همان بیماری و قبل از ازدواج با زن فوت کند، زن از او ارث نخواهد برد.

همانطور که بیان شد، شرط ارث بردن زن و مرد از یکدیگر وجود رابطه زوجیت و عقد نکاح در هنگام فوت بین آن دو است و وقوع هر نوع طلاقی بین زن و شوهر، به غیر از طلاق رجعی، باعث می‌شود آنها از ارث بردن از یکدیگر محروم شوند. مگر در طلاق رجعی که در ایام عده، زن و مرد از هم ارث می‌برند.

با وجود این، ماده ۹۴۴ قانون مدنی می‌گوید «اگر شوهر در حال مرض زن خود را طلاق دهد و ظرف یک سال از تاریخ طلاق به همان مرض بمیرد، زوجه از او ارث می‌برد اگر چه طلاق بائن باشد، مشروط بر اینکه زن شوهر نکرده باشد.»

 میزان سهم‌الارث

در میزان سهم‌الارث زن و شوهر تفاوت‌هایی وجود دارد و همچنین وجود یا عدم وجود فرزندان در میزان سهم‌الارث زن و مرد تاثیر دارد و چنانچه مرد دارای همسران متعدد باشد نیز در میزان سهم‌الارث زن یا زنان، تغییراتی ایجاد می‌شود.

بر این اساس، چنانچه زن فوت کند و دارای فرزند یا فرزندانی نباشد، شوهر نصف اموال زن را به ارث می‌برد و اگر زن وارث دیگری مانند پدر و مادر نداشته باشد نیز بقیه اموال زن برای شوهر خواهد بود.

اما اگر زن فوت کند و دارای اولاد یا اولاد اولاد باشد (زیرا اولاد اولاد نیز در صورت نبود اولیای خود جانشین آنها محسوب شده و مانند آنها ارث می‌برد) شوهر یک‌چهارم اموال زن را به ارث می‌برد.

در صورتی که شوهر فوت کند و اولاد نداشته باشد زن یکچهارم اموال شوهر را به ارث می‌برد، اما اگر شوهر دارای اولاد یا اولاد اولاد باشد زن یک هشتم اموال شوهر را به ارث می‌برد.

در صورتی که زن بعد از فوت همسر خود و قبل از تقسیم ارث فوت کند، سهم‌الارث زن به وارثان وی تعلق خواهد گرفت.

چنانچه مرد دارای دو یا چند همسر باشد، سهم‌الارث زن یعنی یک هشتم بین همسران به طور مساوی تقسیم خواهد شد.

البته این موضوع در صورتی است که همسران در عقد دایمی باشند و در هنگام فوت مرد نیز رابطه زوجیت و عقد دایم برقرار بوده باشد

منبع: روزنامه حمایت

زن باید بخشش مهریه خود را به صورت قانونی ثبت کند

اگر زنی بخواهد مهریه خود را ببخشد باید مراحل قانونی آن که ثبت در اداره ثبت است را انجام دهد.

برای بخشش مهریه چه باید کرد؟ بسیاری از افراد را دیده‌ایم که بعد از جاری شدن عقد ازدواج اقدام به بخشیدن مهریه خود می‌کنند، اما این بخشش مهریه خود دارای مراحل مختلفی است.

نکته قابل توجه این است که برای بخشیدن مهریه نیازی به دادگاه نیست یعنی حتی در صورتی که زن مهریه خود را به وسیله یک دست خط با امضا و اثرانگشت ببخشد دیگر شوهر تعهدی در پرداخت مهریه ندارد و او می‌تواند در آینده از همین برگ به عنوان مدرک استفاده کند.

اما باید بدانیم اگر عروس به طور جدی قصد بخشش مهریه خود را داشته باشد بهتر است با همسر خود به دفتر اسناد رسمی برود و بخشش مهریه خود را به صورت قانونی ثبت کند.

البته کار به همین جا ختم نمی‌شود. زیرا برای محکم کاری بایدنامه‌ای از آنجا برای دفتر خانه رسمی ازدواج که عقد در آن جا ثبت شده است برده شود تا در آنجا مفاد نامه در صفحه ملاحظات عقد نامه ثبت شود.

وکیل حقوقی

منبع: باشگاه خبرنگاران

عواقب قانونی ترک منزل توسط همسر

هر یک از زوج یا زوجه ممکن است منزل مشترک را ترک کنند که این اقدام می‌تواند عواقبی برای هر یک از آنها به دنبال داشته باشد.

مطابق بند یک تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی اصلاحی سال 1381 مجمع تشخیص مصلحت نظام، ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت ۶ ماده متوالی یا ۹ ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه از موارد عسر و حرج زوجه محسوب می‌شود و زن میتواند تقاضای طلاق کند. مطابق بند شماره ۸ شروط چاپی سند ازدواج، به شرط امضا مرد، اگر زوج بدون عذر موجه زندگی مشترک را حتی کمتر از ۶ ماه متوالی یا ۶ ماه متوالی ترک کند، این موضوع از مواردی است که در صورت اثبات و پذیرش در دادگاه، زن وکیل مرد در طلاق خواهد شد. ترک زندگی توام با نپرداختن نفقه از سوی زوج مطابق ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده وصف کیفری دارد و زوجه میتواند به استناد آن، شکایت ترک انفاق مطرح کند. بر اساس این ماده، هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه 6 محکوم می‌شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزایی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود. در خصوص ترک منزل از سوی زوج نیز باید گفت مطابق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، زن باید در منزلی که شوهر تعیین میکند، سکونت داشته باشد، مگر آن که اختیار تعیین مسکن به زن داده شده باشد. بنابراین ترک منزل بدون عذر موجه از سوی زن موجب ناشزه شدن او خواهد شد.  همچنین بر اساس ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی، اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن علیحده اختیار کند‌ و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر‌عهده شوهر خواهد بود. اما تبعات ترک منزل زن و ناشزه شدن او عبارت از تعلق نگرفتن نفقه به او؛ امکان دادن اجازه ازدواج مجدد به شوهر در صورت طی مراحل قانونی دادخواست ازدواج مجدد و دشوار شدن طلاق از جانب زوجه در صورت مخالفت شوهر است. مهریه با وجود ناشزه شدن زوجه، مهریه به او تعلق می‌گیرد.

منبع: روزنامه حمایت

مقررات قانون حمایت خانواده در خصوص طلاق توافقی

طلاق توافقی همانطور که از نامش پیداست، به این معناست که با توافق دو طرف، اقدام به طلاق می‌شود و در حقیقت زوجین قبل از مراجعه به دادگاه به این نتیجه می‌رسند که اتمام زندگی مشترک به صلاح آنها خواهد بود.

طلاق توافقی، به این معناست که با توافق دو طرف، اقدام به طلاق می‌شود. در طلاق‌های دیگر درخواست طلاق از دادگاه، به درخواست زوج یا زوجه است. اما در طلاق توافقی زن و شوهر قبل از مراجعه به دادگاه به این نتیجه می‌رسند که اتمام زندگی مشترک به صلاح آنها خواهد بود و هر دو دادخواست طلاق توافقی را به دادگاه خانواده ارایه کرده یا قبل از مراجعه به دادگاه خانواده، تقاضای طلاق توافقی را در مرکز مشاوره خانواده طرح می‌کنند.

بر اساس ماده ۲۵ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، «در صورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند، دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد. در این موارد طرفین می‌توانند تقاضای طلاق توافقی را از ابتدا در مراکز مذکور مطرح کنند. در صورت عـدم انصراف متقاضی از طلاق، مرکز مشاوره خانواده موضوع را با مشخص کردن موارد توافق جهت اتخاذ تصمیم نهایی به دادگاه منعکس می‌کند.»

در طلاق توافقی، تمام موضوعات مربوط به زندگی مشترک مانند نفقه، حضانت فرزند، جهیزیه، مهریه و مسایلی از این دست، به توافق دو طرف حکم داده می‌شود؛ یعنی این‌گونه نیست که برای مثال زوجه به دنبال این باشد که اثبات کند زوج چه مدت به او نفقه نداده، بلکه اصل بر توافق و رضایت دو طرف است. به طور مثال می‌گویند نفقه برای دو ماه آخر زندگی مقرر شود.

در حقیقت دو طرف باید تمام توافقات خود را در مورد این دست مسایل، در دادخواستی که می‌خواهند به دادگاه ارایه دهند، ذکر کنند یا در جلسه دادگاه ارایه دهند.

به هر حال بر اساس توافق طرفین، دادگاه در گواهی عدم امکان سازش یا همان حکم مربوط به طلاق توافقی، تکلیف جهیزیه، مهریه، نفقه زوجه، نفقه اطفال و جنین، اجرت‌المثل زوجه، حضانت و نگهداری اطفال و نحوه ملاقات کودک با والدین را روشن می‌کند.

 مراحل طلاق توافقی

از زمانی که زن و شوهر با یکدیگر برای طلاق توافق می‌کنند، باید یک دادخواست مشترک که به امضای هر دو طرف رسیده است، با عنوان درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای صیغه طلاق را به همراه توافقات خود، به یکی از شعب دادگاه خانواده تقدیم کنند.

دادگاه هم موظف است در مورد طلاق توافقی، در مرحله نخست زوج و زوجه را به مراکز مشاوره خانواده‌ای که در کنار دادگاه‌های خانواده تشکیل شده است، ارجاع دهد تا اگر امکان صلح و سازش بین دو طرف وجود دارد، کارشناسان مربوط به این حوزه به عنوان آخرین تلاش برای جلوگیری از طلاق، اقدامات لازم را انجام دهد.

اگر مشاوران این مراکز موفق شدند که زوج و زوجه را از طلاق منصرف کنند، مراتب را صورت‌جلسه کرده و برای مختومه کردن موضوع، به دادگاه ارجاع‌دهنده گزارش می‌دهند.

اما اگر برای این مراکز مشاوره نیز محرز شود که ادامه زندگی مشترک زن و شوهر خواهان طلاق، به صلاح نیست یا دو طرف حاضر به سازش نیستند، با گزارش موارد توافق به دادگاه اعلام می‌کند که امکان سازش وجود ندارد.

البته همان‌گونه که اشاره شد، زن و شوهر می‌توانند درخواست طلاق خود را به جای اینکه ابتدا در دادگاه مطرح کنند، مستقیما در مراکز مشاوره عنوان کنند تا کارشناسان نظر خود را اعلام کرده و سپس نظر کارشناسی را نزد قاضی ببرند.

دادگاه‌ها برای موضوع طلاق به درخواست یکی از زوجین، شرط داوری را برای صدور رأی طلاق قرار می‌دهند؛ به این معنا که زوج و زوجه دو نفر از بستگان خود را جهت داوری معرفی می‌کنند و در صورتی که داوران نیز موفق به ایجاد صلح و سازش بین زن و مرد نشدند، رأی خود را جهت صدور حکم طلاق به دادگاه اعلام می‌کنند.

اما طبق ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، موضوع طلاق توافقی به داوری ارجاع نمی‌شود، زیرا فرض را بر این می‌گیریم که تلاش مرکز مشاوره در جهت ایجاد صلح و سازش بوده است و در این صورت موضوع داوری طلاق توافقی دیگر ضرورتی ندارد؛ بنابراین طلاق توافقی در مسأله داوری، از سایر انواع طلاق‌ها متمایز شده و در طلاق توافقی نیازی به ارجاع به داوری نیست. بر اساس ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، «در کلیه موارد درخواست طلاق، به جز طلاق توافقی، دادگاه باید به منظور ایجاد صلح و سازش موضوع را به داوری ارجاع کند. دادگاه در این موارد باید با توجه به نظر داوران رای صادر کرده و چنانچه آن را نپذیرد، نظریه داوران را با ذکر دلیل رد کند.»

در اینجا این پرسش مطرح می‌شود که پس از اینکه مرکز مشاوره خانواده به عدم امکان سازش نظر داد، زن و شوهر چه اقدامات دیگری باید انجام دهند، که در پاسخ باید گفت پس از وصول نظر مرکز مشاوره به دادگاه، قاضی آن را بررسی کرده و چنانچه زوجه در سن باروری باشد، او را برای انجام تست بارداری به پزشک معتمد یا آزمایشگاه معتمد معرفی و پس از گرفتن نتیجه آزمایش، به صدور گواهی عدم امکان سازش اقدام می‌کند. لازم به ذکر است، گواهی عدم امکان سازش نیز مانند بسیاری از احکام دادگاه‌ها قابلیت تجدیدنظرخواهی و حتی فرجام‌خواهی دارد؛ اما به دلیل اینکه دو طرف متقاضی طلاق هستند و قاعدتاً برای اجرای آن عجله هم دارند، معمولاً پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، در دفتر دادگاه اعلام می‌کنند به رای صادره اعتراضی ندارند و حق تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی خود را ساقط کرده و از اعمال آن، صرف‌نظر می‌کنند و مدیر دفتر دادگاه گواهی مبنی بر قطعیت دادنامه را به هر دو طرف ارایه می‌دهد. حال هر دو طرف می‌توانند با این گواهی که در دست دارند، به دفتر ثبت طلاق مراجعه کنند و با اجرای صیغه طلاق به زندگی مشترک خود خاتمه بدهند.

 مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش

قانونگذار در ماده ۳۴ قانون حمایت خانواده می‌گوید که مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی ازدواج و طلاق، سه ماه پس از تاریخ ابلاغ رای قطعی یا قطعی شدن رای است. اگر این گواهی ظرف سه ماه به دفاتر رسمی طلاق تسلیم نشود یا طرفی که آن را به دفترخانه رسمی طلاق تسلیم کرده است، ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم در دفترخانه حاضر نشود یا مدارک لازم را ارایه ندهد، گواهی صادرشده، از هر جهت از درجه اعتبار ساقط می‌شود؛ بنابراین زن و شوهر تا سه ماه فرصت دارند این گواهی را به یک دفتر رسمی طلاق ارایه داده و اقدام به طلاق کنند.

در غیر این صورت، رای دادگاه در این خصوص از درجه اعتبار ساقط و همه توافق‌هایی که گواهی عدم امکان سازش بر مبنای آن صادر شده است، ملغی می‌شود.

منبع: روزنامه حمایت

استقرار مالکیت ورثه

استقرار در لغت به معنای ثبات، سکون و استوار شدن است و در اصطلاح به حالت دوام و ثبات امری در واقع، استقرار گویند. مالکیت نیز در لغت به معنای مالک بودن و دارندگی است و در اصطلاح رابطه‌ای میان فرد و شیءاست که به موجب آن فرد اختیار انجام دادن تصرفات مالکانه را در آن مال دارد؛ مثل فروختن آن مال یا استفاده از آن. ورثه نیز جمع وارث است و به مجموع کسانی که ارث می‌برند، ورثه می‌گویند.

تا زمانی که شخص زنده است مالک دارایی خودش است اما پس از مرگ و با از بین رفتن شخصیت متوفی این دارایی قهراً به ورثه منتقل می‌شود.

برابر با ماده 867 قانون مدنی، «ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می‌کند.» بنابراین ورثه با فوت مورث قهراً مالک ترکه می‌شوند.

اراده‌ ورثه و مورث در انتقال ترکه اثر نخواهد داشت. بنابراین مرگ مورث آغاز تحقق ارث، و سبب جدایی دارایی از شخصیت اوست. انتقال دارایی متوفی در صورتی تحقق خارجی می‌یابد که ترکه به طور قطعی به ملکیت وارثان درآید، زیرا در این زمان است که جابهجایی صورت می‌پذیرد.

دو لحظه مرگ و تملک وارثان مقارن با هم و در دید عرف در یک زمان است. اما ترکه پس از پرداخت دیون و واجبات مالی در ملکیت وارثان استقرار می‌یابد.

چگونگی استقرار مالکیت

مالکیت مستقر در برابر مالکیت غیرمستقر یا متزلزل است. منظور از مالکیت غیرمستقر آن است که مالکیت از شخص انتقالدهنده به انتقالگیرنده منتقل شود ولی به علت وجود قیدی (در خصوص ترکه به علت عدم پرداخت دیون و وصایا و...) این انتقال تثبیت نشده است.

با مرگ مورث دارایی او به ملکیت وارثان در می‌آید ولی چون این دارایی با حقوق موصیله و طلبکاران و تعهدات مربوط به واجبات مالی متوفی آمیخته است، ترکه به دارایی وارثان نمی‌پیوندد و تا زمان تصفیه به صورت مستقل و جدای از دارایی وارثان باقی می‌ماند.

به این معنا که ترکه پس از پرداخت دیون و واجبات مالی در ملکیت وارثان استقرار می‌یابد و تصفیه‌ ترکه شرط استقرار مالکیت است.

تصفیه‌ ترکه

تصفیه‌ ترکه وسیله‌ای برای پرداخت دیون و اجرای وصایا و آماده ساختن ترکه برای پیوستن به دارایی وارثان است. برای تصفیه ترکه ابتدا باید میزان آن مشخص شود.

برای تعیین میزان ترکه باید همه‌ اموالی که در ملکیت متوفی بوده است، حساب شده و مطالبات متوفی نیز باید محاسبه شود.

همچنین تمام اموالی که پس از مرگ به دارایی مورث می‌پیوندد اما سبب آن توسط خود متوفی ایجاد شده است جزو ترکه محسوب می‌شود. مثل اینکه متوفی قطعه‌ای اختراع کرده که پس از مرگش جایزه‌ای به آن تعلق می‌گیرد. این جایزه نیز جزو ترکه محسوب می‌شود.

پس از تعیین میزان ترکه و برای به دست آوردن ترکه‌ خالص (یعنی آنچه به ملکیت مستقر وارثان درمی‌آید و میان آنها تقسیم می‌شود) که میان ورثه تقسیم می‌شود، باید آن را تصفیه کرد و حقوق و دیونی را که به آن تعلق می‌گیرد را از ترکه‌ ناخالص کاست.در صورتی که ترکه بیش از دیون باشد، همه‌ آنها پرداخت می‌شود ولی هرگاه ترکه کمتر از میزان دیون باشد، برخی دیون بر برخی دیگر مقدم هستند.

ماده‌ 870 قانون مدنی درباره‌ ترتیب مقرر در ماده‌ 869 می‌گوید «حقوق مزبوره در ماده قبل باید به ترتیبی که در ماده مزبور مقرر است تأدیه شود و مابقی اگر باشد بین وراث تقسیم شود.»

ماده‌ 869 قانون مدنی، این حقوق و دیون را مشخص کرده است و بیان می‌دارد: «حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می‌گیرد و باید قبل از تقسیم آن ادا شود، از قرار ذیل است: قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق به اعیان ترکه است مثل عینی که متعلق رهن است؛ دیون و واجبات مالی متوفی و وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آنها.»

بنابراین بهای کفن میت مقدم بر تمام هزینه‌هاست. پس از آن نوبت به طلب‌های با وثیقه و عادی است و اجرای وصایای متوفی آخرین مرحله‌ تصفیه دارایی‌های او است.

در خصوص بند‌های ماده‌ی 869 قانون مدنی، ذکر توضیحاتی لازم است که به آن اشاره می‌شود:

در خصوص بند یک ماده‌ 869 قانون مدنی باید گفت هزینه‌ دفن و تجهیز متوفی و هزینه‌ حفظ و اداره‌ ترکه که در ماده‌ 869 نیامده است، طبق ماده‌ 225 قانون امور حسبی باید لحاظ شود.

برابر این ماده، «دیون و حقوقی که بر عهده‌ متوفی است، بعد از هزینه‌ دفن و کفن و تجهیز متوفی و سایر هزینه‌های ضروری از قبیل هزینه‌ حفظ و اداره‌ ترکه باید از ترکه داده شود.»

در خصوص بند دوم ماده‌ 869 قانون مدنی نیز ماده‌ 226 قانون امور حسبی می‌گوید «....در موقع تقسیم، دیونی که به موجب قوانین دارای حق تقدم و رجحان هستند رعایت خواهد شد. بستانکاران زیر هر یک به ترتیب حق تقدم بر دیگران دارند:

طبقه اول: حقوق خدمه خانه برای مدت سال آخر قبل از فوت؛ حقوق خدمتگزاران بنگاه متوفی برای مدت 6 ماه قبل از فوت و دستمزد کارگرانی که روزانه یا هفتگی مزد می‌گیرند برای مدت سه ماه قبل از فوت.

طبقه دوم: طلب اشخاصی که مال آنها به عنوان ولایت یا قیمومت تحت اداره‌ متوفی بوده، نسبت به میزانی که متوفی از جهت ولایت یا قیمومت مدیون شده است.

این نوع طلب در صورتی دارای حق تقدم خواهد بود که موت در دوره قیمومت یا ولایت یا در ظرف یک سال بعد از آن واقع شده باشد.

طبقه سوم: طلب پزشک و دارو فروش و مطالباتی که به مصرف مداوای متوفی و خانوادهاش در ظرف سال قبل از فوت رسیده است.

طبقه چهارم: الف- نفقه زن مطابق ماده 1206 قانون مدنی و مهریه‌ زن تا میزان 10 هزار ریال.

طبقه پنجم: سایر بستانکاران»

در خصوص واجبات مالی نیز باید گفت منظور از واجب مالی عبارت است از تعهدات مالی که قصد عبادت، یکی از عناصر سازنده آنها باشد مانند خمس، زکات، صدقه و نذر.

در خصوص بند سوم ماده 869 قانون مدنی نیز باید گفت که طبق ماده 267 قانون امور حسبی، «پس از تعیین حقوق و دیون متوفی و پرداخت آن و اخراج مورد وصیت؛ اگر از ترکه چیزی باقی بماند، باقیمانده ترکه به ورثه داده می‌شود.»

بنابراین پس از تصفیه ترکه، ماترک به ورثه‌ متوفی تعلق دارد و مالکیت آنها که به موجب موت ایجاد شده بود مستقر می‌شود.

حکم معامله پیش از استقرار مالکیت

اگر پیش از تأدیه تمام حقوق و دیونی که به ترکه تعلق می‌گیرد، ورثه نسبت به اعیان ترکه، معاملاتی انجام دهند این معاملات غیرنافذ است یعنی در صورتی صحیح است که بستانکاران آن معامله را اجازه دهند زیرا حقوق بستانکاران به ترکه تعلق گرفته است و ترکه وثیقه قانونی طلب بستانکاران است.

البته در صورت ادای دیون نیز معامله صحیح خواهد بود. طبق ماده 871 قانون مدنی «هرگاه ورثه نسبت به اعیان ترکه معاملاتی کنند مادام که دیون متوفی تأدیه نشده است معاملات مزبوره نافذ نبوده و دیان می‌توانند آن را برهم زنند.»

ماده 229  قانون امور حسبی هم مقرر می‌دارد: «تصرفات ورثه در ترکه از قبیل فروش، صلح، هبه و غیره نافذ نیست مگر بعد اجازه بستانکاران یا ادای دیون»

باید توجه داشت که حکم عدم نفوذ معاملات در ماده‌ فوق ناظر به تصرفاتی است که موجب انتقال مال باشد، مانند فروش و هبه.

لذا شامل قراردادهای مربوط به اداره‌ ترکه مانند اجاره دادن و تعمیر اموال نمی‌شود.

منبع: روزنامه حمایت

اگر پدر توانایی پرداخت نفقه را نداشت پرداخت آن بر عهده کیست ؟

پدر وظیفه پرداخت نفقه به فرزندش را دارد اما در صورت ناتوانی او در پرداخت، این هزینه را افراد دیگر باید برعهده بگیرند.

 بر اساس ماده ۱۱۹۰ قانون مدنی، نفقه اولاد بر عهده پدر است و چه پدر حضانت را به عهده داشته باشد و چه مادر یا شخص دیگری ، پرداخت نفقه فرزند برعهده پدر است.

بر اساس قانون نفقه به طور عمده شامل مسکن، لباس، خوراک و نیازهای درمانی و آموزشی، به عهده پدر است که در صورت خودداری از پرداخت با وجود داشتن استطاعت مالی طبق ماده ۶۴۲ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی، جرم مرتکب شده و در صورت شکایت ذی‌نفع دادگاه او را به حبس از ۳ ماه و یک روز تا ۵ ماه محکوم می‌کند.

در صورت فوت پدر یا نداشتن توانایی برای پرداخت نفقه و پرداخت مخارج زندگی فرزندش، پدر بزرگ و جد یا دیگر اجداد پدری موظف به پرداخت نفقه هستند.

در صورت نبودن پدر و اجداد پدری یا ناتوانی آنها برای پرداخت مخارج زندگی فرزند، تکلیف پرداخت نفقه بر عهده مادر است.

هرگاه مادر هم فوت کند یا قادر به پرداخت مخارج فرزندش نباشد، این تکلیف به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری فرزند قرار می‌گیرد.

وکیل خانواده | وکیل طلاق

منبع: باشگاه خبرنگاران

آیا ورثه از بیمه عمر و خسارت متوفی ارث می برند؟

خسارت فوت ناشی از رانندگی جزو دارایی و ترکه متوفی بوده و دیه نیز در حکم ترکه میت و اموال اوست.

ترکه متوفی عبارت است از اموال و حقوق مالی که فرد حین فوت داشته و همچنین تعهداتی که به نفع او در زمان حیاتش شده است؛ بنابراین خسارت فوت ناشی از رانندگی جزو دارایی و ترکه متوفی بوده و دیه نیز در حکم ترکه میت و اموال اوست. بر اساس این موارد تقسیم خسارت و دیه باید به موجب قواعد ارث باشد. اما اگر سوال درباره سرمایه بیمه عمر باشد، باید گفت هرگاه قرارداد به طور مطلق تنظیم شده باشد با توجه به اطلاق ماده ۲۴ قانون بیمه، چون این حق به ورثه قانون تعلق خواهد گرفت، رعایت قواعد ارث الزامی است.

اما در صورتی که در قرارداد بیمه ترتیب خاصی پیش‌بینی شده باشد باید وفق قرارداد عمل کرد.

منبع: روزنامه حمایت

تغییر قانونی نام و سن افراد در شناسنامه

شناسنامه هر شخصی تقریباً مرز بین بودن و نبودن و سند هویت وی و همچنین محل درج رسمی وقایع حقوقی تولد، مرگ، ازدواج و طلاق تلقی می‎شود.

در واقع از جمله حقوق اوليه هر انساني، داشتن هويتي روشن و شفاف است و شناسنامه برگ هويت هر انسان است و شخص فاقد شناسنامه مانند كسي است كه وجود ندارد. به علاوه این سند نشان از نسب، فامیل و اهمیت داشتن آن تا حدی است که دریچه‎ای برای ورود به هرگونه فعالیت اجتماعی از قبیل احراز هویت در مراجع اداری، ثبت‌نام در مراکز آموزشی و پیش‌نیاز بسیاری از امور مانند ازدواج و اشتغال است.

 افرادی که حق گرفتن شناسنامه دارند

از آنجایی که با صدور شناسنامه، انتساب اوليه هر شخص به پدر و مادر وي و اینکه به كدام فاميل تعلق دارد، مشخص می‎شود، لذا پدر و مادر مكلفند به محض تولد كودك نسبت به نامگذاري شايسته و اخذ شناسنامه براي فرزند خود اقدام کنند تا مولود جديد هويت یابد.
در این ارتباط ماده 12 قانون ثبت احوال کشور می‌گوید «ولادت هر طفل در ایران اعم از اینکه پدر و مادر طفل، ایرانی یا خارجی باشند، باید به نماینده یا مأمور ثبت احوال اعلام شود و ولادت اطفال ایرانیان مقیم خارج از کشور به مأمور کنسولی ایران در محل اقامت و اگر نباشد به نزدیکترین مامور کنسولی یا سازمان ثبت احوال کشور اعلام می‌شود.»

لذا هر یک از اشخاص زیر می‎توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به اعلام ولادت و اخذ شناسنامه نوزاد اقدام کنند: پدر یا جد پدری با ارائه اصل شناسنامه؛ مادر در صورتی که ازدواج او قانونا به ثبت رسیده باشد. اما در مواردی که انعقاد رابطه زوجیت صرفاً با صیغه شرعیه بوده و به ثبت نرسیده باشد، اعلام ولادت و امضای اسناد متفقا بر عهده پدر و مادر شرعی خواهد بود؛ وصی یا قیم یا امین با ارائه مدارک ذی‎ربط؛ متصدی یا نماینده موسسه‎ای که طفل به آنجا سپرده شده است. در حال حاضر یکی از این موسسات، سازمان بهزیستی است که نهاد متولی سرپرستی کودکان و نوجوانان بی‎سرپرست به شمار می‌رود و برابر ماده 16 قانون ثبت احوال، می‎توانند اعلام‎کننده وقایع حیاتی و اقدام‎کننده برای صدور شناسنامه باشند همچنین صاحب واقعه که سن او 18 سال تمام به بالا باشد، می‎تواند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به اعلام ولادت و اخذ شناسنامه اقدام کنند.  بنابراین اگر هر یک از مراجع بندهای فوق در انجام این وظفه قانونی قصور ورزیده باشند، این امکان فراهم شده است که از جانب خود شخص نسبت به اخذ شناسنامه اقدام شود.

 تغییر نام و نام خانوادگی

گاهی افراد به جهت حفظ منزلت اجتماعی و نیز جلوگیری از بروز برخی مشکلات در روابط با دیگران تصمیم به تغییر نام کوچک یا نام خانوادگی می‎گیرند که چگونگی آن، موضوع این بخش است.

به موجب ماده 40 قانون ثبت احوال، تغییر نام خانوادگی اشخاص منحصرا با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود.

 اشخاص زیر می‌توانند درخواست تغییر نام خانوادگی کنند: نام خانوادگی بیش از دو کلمه یا بیش از یک کلمه و یک حرف یا عدد یا پسوند یا به‎طور مطلق یا مضاف نام محل باشد؛ نام خانوادگی از واژه‌های ناپسند ترکیب شده باشد؛ نام خانوادگی از واژه‌های خارجی مانند وانوشکا و ژاکاردو باشد؛ نام خانوادگی‌ مذموم و مغایر ارزش‎های فرهنگ اسلامی مانند چنگیز، عبد العزی باشد همچنین واژه‌هايی که از القاب و اسامی مربوط به عناوین علمی اعم از درجات و مؤسسات علمی مانند دکتر، دانشگاه یا مناصب دولتی از لشکری و کشوری به‎صورت مطلق باشد و مواردی دیگر که در قانون ذکر شده‌اند.

در خصوص تغییر نام کوچک باید گفت در پاره‌ای موارد شخص متقاضی می‌تواند تغییر نام کوچک خود را تقاضا کند. این موارد عبارتند از نام‎های ممنوع یعنی نام‌هایی که مستهجن یا موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی شوند، عناوین و القاب قدیم مانند امین‌الدوله، نام‎های زننده یا نامتناسب با جنس مانند نصرت، عزّت، افسر برای اناث یا انتخاب نام اشرف یا اکرم برای افراد ذکور و اسامی افراد همنام در خانواده.  همچنین است در مورد کسانی‌ که به موجب تبصره ۶ ماده ۲۰ قانون ثبت احوال با تایید مراجع ذی‎صلاح به دین مبین اسلام مشرف شده باشند یا اینکه در نام کوچک چیزی زاید و غیرضروری یا ناشی از اشتباه اشخاص وجود داشته باشد. در این فروض مرجع صالح برای تغییر نام، هیات حل اختلاف اداره ثبت احوال است اما در سایر موارد در صلاحیت محاکم دادگستری است.
قابل ذکر است که بر روی سایت سازمان ثبت احوال یک سری اسامی اعم از نام کوچک و نام خانوادگی اعلام شده که متقاضیان می‎توانند بدون نیاز مراجعه به دادگاه به روش مذکور تغییر دهند.

 تغییر سن

ولادت واقعه‎ای است که ثبت آن الزامی است و ثبت آن در سند صورت می‎گیرد و رسمی است. به همین دلیل نباید امکان تغییر تاریخ آن وجود داشته باشد. در عین حال در پاره‌ای موارد در گذشته پس از فوت فرزند بزرگتر در خانواده، شناسنامه وی ابطال نمی‌شد و به فرزند کوچکتر انتقال داده می‌شد و سن واقعی شخص با آنچه در شناسنامه وجود داشت، متفاوت بود. در این صورت است که تقاضای صدور حكم بر ابطال شناسنامه كنونی و دستور صدور شناسنامه جدید مطرح می‌‍شود. در واقع شخصی که دعوای ابطال شناسنامه می‎کند، مدعی می‌شود شناسنامه‌ای که از آن استفاده می‌کرده، متعلق به خودش نبوده و پس از فوت فرزند بزرگتر به وی رسیده است.

در خصوص تغییر سن در شناسنامه دو فرض متصور است. یکی اینکه متقاضی مدعی شود اختلاف سن واقعی او با سن مندرج در شناسنامه‌اش بیشتر از پنج سال است که تشخیص و حل اختلاف با كميسيون 5 نفره تشخيص سن محل صدور شناسنامه صاحب سند خواهد بود.

كميسيون مي‌‏تواند در صورت لزوم، صاحب سند را براي معاينه و تعيين سن به پزشكي قانوني معرفي كند و تصميم كميسيون تشخيص سن نيز قابل اعتراض نخواهد بود.

مورد دیگر این است که ادعای اختلاف سن واقعی و سن مندرج در شناسنامه کمتر از 5 سال باشد که در این صورت باید به دادگستری رجوع کرده و با رعایت مقررات و تشریفات مربوطه و تقدیم دادخواست، طرح دعوا کند.

 حذف نام همسر قبلی از شناسنامه

بر اساس ماده 645 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، که (به موجب بند ۹ ماده ۵۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ نسخ صریح شده است)، «به منظور حفظ كيان خانواده، ثبت واقعه ازدواج دائم، طلاق و رجوع طبق مقررات الزامي است و چنانچه مردي بدون ثبت در دفاتر‌ رسمي مبادرت به ازدواج دائم، طلاق و رجوع کند، به مجازات حبس تعزيري تا يك سال محكوم مي‌شود.»

در این خصوص قانونگذار در ماده 49 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1392 بیان می‌کند که «چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است، از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‎شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند، نیز مقرر است.»

بنابراین بدیهی است در صورت عدم ثبت ازدواج دائم در دفاتر اسناد رسمی توسط مرد، می‌توان طبق ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده که الزام به ثبت واقعه ازدواج را الزامی دانسته و برای آن ضمانت اجرای کیفری در نظر گرفته است، دادخواست ثبت واقعه ازدواج را مطرح کرد.

همچنین بر اساس ماده 21 قانون حمایت خانواده، نکاح موقت تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد باردار شدن زوجه، توافق طرفین و شرط ضمن عقد الزامی است.

اما سوالی که مطرح می‎شود، این است که آیا حذف نام همسر قبلی از شناسنامه امکان‎پذیر است؟ در پاسخ باید گفت امکان وجود چنین امری بدین صورت است که چنانچه طلاق قبل از رابطه جنسی باشد و به اصطلاح حقوقی، زن غیرمدخوله باشد، در این صورت با حکم پزشکی قانونی یا دادگاه با مراجعه به ثبت احوال و تکمیل فرم‎های مربوطه می‎توان درخواست صدور شناسنامه المثنی داد. در این فرض نام همسر سابق حذف خواهد شد و این حکم درباره مرد نیز جاری است.

اما اگر فردی که با همسرش متارکه کرده است، همسر دوم انتخاب کند، هنگام ثبت رسمی ازدواج و ثبت شدن نام او در شناسنامه‌اش، می‌تواند به اداره ثبت احوال مراجعه کند و درخواست برای حذف نام همسر اول را ارائه دهد.

در این ارتباط ماده 33 قانون ثبت احوال مقرر می دارد: در المثنی شناسنامه زن یا مرد آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات، آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است، منعکس خواهد شد. ازدواج و طلاق غیرمدخوله در المثنی شناسنامه درج نخواهد شد.

با این توصیف حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت‌ نام وی در شناسنامه فرد است. بدین طریق ضمن اینکه همسر دوم از ازدواج پیشین همسر خود مطلع خواهد شد، با حذف نام همسر قبلی از شناسنامه بار روانی موجود کاهش خواهد یافت.

وکیل در تهران

منبع: روزنامه حمایت

نکات کاربردی حقوق خانواده که همه باید با آن آشنا باشند

در قانون خانواده موارد متعددی ذکر شده است که هر یک از طرفین باید با آن نکات کاربردی آشنایی کامل داشته باشند.

قانون خانواده و حقوق مربوط به آن موارد مختلفی را شامل می‌شود و نکات کاربردی بسیاری در این قانون ذکر شده است.

برای داشتن زندگی راحت زوج و زوجه باید هرکدام حقوق مربوط به خود را انجام دهند و البته نکات حقوقی و کاربردی را مد نظر قرار دهند.

چنانچه مهریه زن معادل یا بیشتر از اموال متوفی باشد، کلیه سهم الارث به زن اختصاص داده شده و وارث سهمی نمی برند.

 زن برای دریافت مهریه خود می تواند به دفتر ازدواجی که در آن عقد ازدواج به ثبت رسیده یا دایره اجرای ثبت مستقل در اداره ثبت محل وقوع ازدواج مراجعه و تقاضای صدور اجراییه کند.

 عسر و حرج؛ وضعیتی است که در آن ادامه زندگی برای زوجه با مشقت همراه بوده و عادتاً قابل تحمل نباشد و در همین راستا اعتیادی که به موجب آن زن میتواند به عنوان عسر و حرج از شوهر طلاق بگیرد،اعتیادی است که مضر به حال خانواده باشد.

هرگاه زوجه باکره نبوده باشد و زوج قصد طلاق داشته باشد باید تمام مهریه،اجرت المثل ایام زندگی مشترک،با دارا بودن شرایط نصف دارایی و نفقه دوران عده را نیز پرداخت کند و البته باید توجه داشت که نازایی زن از موجبات فسخ نکاح و طلاق محسوب نمی شود.

 ازدواج دختر باکره با اجازه پدر یا جد پدری میسر است و زن زمانی می‌تواند اجرت المثل ایام زوجیت را مطالبه کند که طلاق به درخواست زوج بوده و ناشی از تخلفات زوجه از ایفای وظایف همسری و سوءرفتار وی نباشد.

 با فوت همسر،مطالبه اجرت المثل از سوی زوجه پذیرفته نیست و در صورتی که هر یک از زوجین برای نکاح، دیگری را به خصوصیاتی فریب دهد،علاوه بر رسیدگی کیفری؛ تقاضای فسخ نکاح و مطالبه خسارت نیز امکان پذیر است.

وکیل خانواده | وکیل طلاق

منبع: باشگاه خبرنگاران

 شروطی که به زن اجازه طلاق می دهد چیست؟

بنا به بند هایی که در دفترچه های ازدواج در دفاتر رسمی ازدواج وجود دارد می توان در صورت رضایت و امضای شوهر اختیار و حق درخواست طلاق به همسر داده می شود.

دو بند اول الف و ب عقد نامه ها در خصوص شروط ضمن عقد درخصوص درخواست طلاق از سوی زوجه قید شده است.بنا به بند الف در خصوص انتقال دارایی زوج به زوجه آمده است که هرگاه وجه راضی به طلاق و جدایی نباشد و طلاق به دلیل سو رفتار و خد داری از انجام وظایف همسری باشد. زوج بایستی نصف اموال و دارایی را که در طول  زندگی مشترک ه دست آورده اند به زوجه منتقل کند.

همچنین در بند ب آمده است که زوج به زوجه وکالت بلاعوض می دهد که با حق توکیل همراه است، یعنی در صورتی که زوجه بنا به شرایطی بخواهد طلاق بگیرد می تواند درخواست طلاق کند. در این صورت زن می تواند از ناحیه همسرش همرا با یک وکیل جهت انجام کارها و سوالات حقوقی به دادگاه مراجعه کرده و درخواست طلاق کند.

شروط 12 گانه دادن حق طلاق به زن

شروطی که به زن اجازه تقاضای طلاق می دهد. این شروط در واقع 12 شرط هستند که به شروط 12 گانه معروف هستند. که ما در قالب 7 شرط به شرح آن ها پرداخته ایم

1-زن می تواند در صورتی که شوهر وی از پرداخت نفقه و خرجی زن بیشتر از 6 ماه امتناع کند تقاضای طلاق کند

2-یکی دیگر از شروط تقاضای طلاق از سوی زن بد رفتاری زوج است البته در صورتی که بد رفتاری در حدی باشد که امکان ادامه زندگی غیر ممکن باشد

3-سومین شرط در صورتی که زوج بیماری غیر قابل درمانی داشته باشد و به گونه ای باشد که سلامت زوجه در خطر باشد

4-محکومیت همسر به بیش 5 سال حبس یا بیشتر باشد یا اینکه به هر گونه اعتیاد مرد که منجر به عواملی چون بیکاری شوهر و وارد کردن ضرر و زیان و ناتوانی در خرج و دخل منزل باشد  زوجه می تواند درخواست طلاق بدهدیا به حیثت و آبروی خانواده لطمه ای وارد سازد

5-در صورتی که مرد خانه و خانواده را به مدت بیشتر از 6 ماه بدون اطلاع و بدون عذر موجه ترک کند یا در صورت مفقود الاثر شدن مرد، یا دیوانه شدن مرد اجازه درخواست طلاق با زن است

6-عقیم شدن مرد یا بچه دار نشدن بعد از گذشت 5 سال

7-ازدواج مجدد مرد بدون اطلاع همسر

در صورت اثبات هر یک از موارد زیر در دادگاه زن می تواند با استفاده از وکالتی که ضمن عقد قید شده با مراجعه به دادگاه خانواده و طی مراتب و تشریفات خاصی درخواست و تقاضای طلاق صدور کرده و در جهت طلاق و جدایی اقدام کند.

شماره تماس جهت مشاوره حقوقی : 02126702518

مزایای حق طلاق با زن چیست؟

در این موارد دیگر نیازی به حضور همسر در دادگاه نیست و در مواردی که تحمل ادامه زندگی مشترک برای زوجه سخت می شود می توان به راحتی طلاق بگیرد.

 وکیل در خصوص اجازه حق طلاق به زن چه نقشی دارد؟

مشورت با وکیل طلاق به دلیل داشتن دانش و تخصص در این گونه پرونده های حقوقی بسیار می تواند کمک کننده باشد. هم چنین مواردی مانند حق خروج از کشور، حق مسکن، حق تحصیل می توانید مشورت بگیرید. گروه وکلای عدل آفرینان آرمان با داشتن سابقه ای طولانی بهترین وکلای تهران را دارند و با مهارت و تجربه خود به صورت تضمینی پرونده های شما را قبول می کنند.

شکایت بابت فریب در رابطه

یکی از ریشه های مهم اختلاف در میان زوجین، نداشتن صداقت است. فریب خوردن یکی از زوجین را، اصطلاحات فریب در رابطه می نامند. شکایت بابت فریب در رابطه یکی از مسئله های اصلی پرونده های دادگاه می باشد.

فریب هایی که بیشتر برای آقایان اتفاق می افتند عبارتند از:

• دروغ در داشتن شغل عالی
• داشتن تحصیلات عالی دانشگاهی
• معرفی کردن خود به عنوان فرزند یک خانواده معروف

اما دروغ هایی که از طرف خانم ها صورت می گیرد بیشتر در رابطه با مخفی کردن ازدواج در گذشته است.بعضی وقت ها یکی از زوجین، بیماری خاصی را داشته که از طرف مقابل پنهان کرده است و یا صفت خاصی که مد نظر طرف مقابل بوده و وی به آن وانمود می کرده است. تمامی این موارد فریب در رابطه حساب می شود.

این موضوع بجز این که جرم حساب می شود، بر اساس قانون برای آن مجازات نیز در نظر گرفته شده است.

 مواردی که فریب در رابطه محسوب شده و باعث ایجاد حق فسخ نکاح می شود:  

• عنن، به صورتی که مرد حتی نتوانسته باشد برای یک بار عمل زناشویی، انجام دهد.
• خصاء که یک نوع بیماری جنسی است.
• کوتاهی آلت تناسلی به صورتی که مرد نتواند عمل زناشویی انجام دهد.
• جنون

چنانچه یکی از عیب های زیر در زن بوده و مرد از آن بی خبر باشد، مرد می تواند برای شکایت بابت فریب در رابطه اقدام کند.

• جذام که یک بیماری پوستی است
• جنون (دیوانگی)
• افضاء ( بیماری جنسی) داشته باشد
• زن از دو چشک نابینا بوده باشد
• برص (بیماری پوستی) داشته باشد

مجازات

در مقابل فریب در رابطه دو راهکار داریم:

شخص فریب خورده از طریق کیفری شکایت کند که مجازات آن 6 ماه تا 2 سال حبس می باشد.

از طریق حقوقی شکایت کند و تقاضای حق فسخ بکند.

البته لازم به ذکر است که فسخ نکاح، مانند طلاق تشریفات ندارد و به راحتی می توان این کاررا انجام داد.

حق فسخ، یک امر فوری است. به این معنی که طرفی که فریب خورده و حق فسخ نکاح را دارد، اگر بعد از اطلاع فسخ نکند این حق از او سلب می شود. البته به شرطی که علم به فسخ و فوریت آن داشته باشد.

اگر آگاهی شخص فریب خورده، بعد از عمل زناشویی باشد، او، می تواند علاوه بر این که اقدام به فسخ نکاح نماید، از فریب دهنده، مهریه را نیز بگیرد.

اما زمانی که زن مرد را فریب داده است، اگر مرد از حق خود استفاده نکرده باشد، باید تمام مهریه را پرداخت نماید ولی در صورت اعمال حق، زن مستحق گرفتن مهریه، نمی باشد و در صورتی که مرد قبلا مهریه را به زوجه داده باشد می تواند مهریه را باز پس بگیرد.

اگر فریب دهنده زن نباشد، بلکه اطرافیان زن و یا واسطه ای باشد. مرد میتواند مهریه ای را که قبلا پرداخت کرده است از شخص فریب دهنده باز پس بگیرد.

شیوه ی اثبات فریب در رابطه

شکایت بابت فریب در رابطه می تواند با استناد به محتویات عقد نامه باشد. مثلا برای زوجه باکره بودن شرط شده، در صورتی که بعد از عقد مشخص شود که او باکره نبوده و قبلا ازدواجی داشته است. راه دیگر اثبات فریب در رابطه، از طریق شهادت شهود عقد یا افرادی که در جلسه ی خواستگاری  حضور داشته و توافقات طرفین را مشاهده نموده اند.

بیشتر بدانید: شرایط مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت

بیشتر بدانید: آیا مرد مینحوه حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق

بیشتر بدانید: آیا مرد می تواند همسرش را از اشتغال منعمراحل حقوقی انجام طلاق توافقی

شرایط استرداد جهیزیه و سیاهه

با توجه قانون، تهیه‌ی اسباب و اثاثیه زندگی به عهده‌ی شوهر است. این در صورتی است که در کشور ما براساس رسم و رسوم قدیمی، تهیه‌ی قسمتی یا کل لوازم خانگی جرء وظایف دختر شناخته می گردد.

استرداد جهیزیه با سیاهه

معمولا رایج است که خانواده عروس یک لیست از جهیزیه تهیه می کنند که همان سیاهه است و این برگه به امضای شوهر و چند شاهد می رسد و این امضا به معنی این است که این زوجه اموال را با خود به منزل زوج آورده است. در این لیست قیمت، ویژگی، مدل و... هر کدام از وسایل جهیزیه ذکر می شود. معمولا استرداد به آسانی صورت می گیرد و زن با درخواست از دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف برای استرداد جهیزیه اقدام می کند.

در نقاط مختلف ایران بعضی از اقلام جهیزیه از طریق مرد تهیه می شود و امکان دارد این موارد در لیست جهیزیه ذکر شود. در زمان استرداد جهیزیه اگر زوج ثابت کند که این موارد را خودش خریداری کرده، زن نمی تواند آن‌ها را به عنوان جهیزیه خود پس بگیرد. نکته بعدی این است که امکان دارد بعد از ازدواج لوازم جدیدی برای منزل خریداری شود و یا حتی جایگزین لوازم قدیمی شود، در چنین حالتی این وسایل جدید جزء جهیزیه نیستند و زوجه نمی تواند برای استرداد آن‌ها درخواست بدهد. 

گاها پیس می آید که طلاهای عروس را جزءجهیزیه در سیاهه با ذکر گرم آن ها می نویسند. جهیزیه تنها حاوی وسایل زندگی است و این طلاها حتی اگر در سیاهه ذکر شود جزء جهیزیه حساب نمی شود اما در هر حالت طلاها متعلق به زن است.

شیوه استرداد جهیزیه

برای اینکه دادگاه رای به استرداد جهیزیه بدهد باید به دادخواست استرداد جهیزیه، سیاهه اموالی که به تایید داماد رسیده است هم ضمیمه شود. در صورت وجود سیاهه ذکر شده، هیچ مشکلی در انشای رای به نفع زوجه مبنی بر استرداد نمودن جهیزیه‌اش وجود ندارد، اما اگر این سیاهه وجود نداشته باشد چه باید کرد؟

نبود سیاهه برای استرداد جهیزیه

در این حالت باید با بقیه ادله اثبات (استرداد جهیزیه) را در محکمه ثابت کنیم. مثلا اگر اجناس دارایی فاکتور خرید معتبر به نام زن یا خانواده او باشد، ارائه شود. در صورت نبود سیاهه و فاکتور خرید معمولا شهادت شهود، به عنوان راهکاری برای کشف حقیقت پیشنهاد می شود. در این صورت زن باید استشهادیه‌ای را حاوی لیست اقلام جهیزیه برای (استرداد جهیزیه) تنظیم نماید که به امضای چند تن از اقوام، دوستان و آشنایان برسد و قاضی با استماع شهادت شهود علم به مالکیت زن بر اموال جهیزیه پیدا می کند.

چند نکته درمورد استرداد جهیزیه

در رابطه با بردن جهیزیه چند نکته وجود دارد که عبارتند از:

• دادگاهی که برای استرداد جهیزیه باید به آن مراجعه کرد شورای حل اختلاف است.
• از زمان دادخواست تا موقع صدور رای امکان دارد چند ماه طول بکشد. به همین دلیل لازم است به همراه خواسته، درخواست استرداد آن را هم انجام دهید  تا بدون صرف وقت بعد از ارائه‌ی درخواست نهایتا چند روز به وسیله اجرای احکام توسط مامور کلانتری برای انتقال جهیزیه به محل مورد نظر اقدام نمایید که این کار وابسته به پرداخت مبلغی پول به حساب شورا است.
• برای طرح دعوی به لیست سیاهه‌ی جهیزیه نیاز است. در صورت نبود سیاهه، فاکتور اجناس جهیزیه و شهادت شهود می تواند در استرداد جهیزیه به زن کمک کند.
• برای استرداد جهیزیه باید ابتدا در دادگاه خانواده تعیین تکلیف کرده و سپس اموال را جا به جا نمایید. مگر در صورتی که میان زوجین توافقی نجام شده باشد و صورت مجلس هم نوشته شده باشد.
• در دادگاه حقوقی و کیفری، حکم استرداد جهیزیه متفاوت است.
• زن در دادگاه باید بتواند ثابت کند که جهیزیه‌اش در تصرف خوانده است. در این حالت دادگاه حکم به محکومیت خوانده می دهد و اگر خوانده اظهار نماید که جهیزیه‌اش تلف شده و مقصر شوهر بوده است، دادگاه حکم بر محکومیت شوهر می دهد و شوهر باید در زمان مناسب، قیمت جهیزیه را بپردازد.

وکیل املاک در تهران

بردن جهیزیه بدون اجازه زوج

با توجه به آنچه گفته شد زن مالک جهیزیه است و با توجه به این که وظیفه قانونی برای آوردن یا نگه داشتن جهیزیه ندارد می تواند هر وقت که بخواهد آن را استرداد نماید و نیازی به اجازه شوهر نیست فقط این نکته را به یاد داشته باشید اگر تمایل به این کار داشتید، فقط آنچه در لیست جهیزیه شما است و آن را خریداری کرده‌اید، بدون اجازه شوهر از خانه خارج کنید.

تجربه نشان می دهد که در بیشتر موارد شکایت هایی که مرد از زن درباره بردن اثاثیه منزل می کند به دلیل نبود عنصر معنوی جرم (سوءنیت) به نتیجه دلخواه مرد نخواهد رسید.

نکته: بهتر است که اگر بدوت مجوز دادگاه می خواهید جهیزیه را استرداد کنید چند نفر از همسایگان را شاهد بگیرید که چه اقلام و وسایلی را از منزل خارج می کنید.

 شیوه دادخواست استرداد جهیزیه

• ارسال اظهارنامه رسمی استرداد جهیزیه توسط زوجه به زوج
• مشورت با وکیل، در صورت عدم توجه و بازپس ندادن جهیزیه از سوی شوهر
• اعطای وکالت به وکیل خانواده
• ثبت نام در سیستم ثنا
• طرح دادخواست استرداد جهیزیه توسط زن از شوهر( تنها اقلام باقی مانده از جهیزیه قابل استرداد است.)
• پیوست مدارک اثبات کننده جهیزیه مانند سیاهه یا فاکتور خرید به دادخواست
• طرح دادخواست تامین (جهت اطمینان زن از امنیت اقلام جهیزیه از بابت سالم بودن)
• ابلاغ دادخواست تامین به مرد
• اجرای دادخواست تامین

مدت زمان و استرداد جهیزیه

هزینه بسته بندی و استرداد جهیزیه بر عهده زن است. براساس تعرفه دستگاه قضایی هزینه استرداد، حدود 3 ونیم درصد از ارزش کل اقلام جهیزیه است. مدت زمان لازم جهت استرداد، از زمان اقدام تا دریافت آن 1 ماه تا حداکثر 3 ماه طول می کشد.

بیشتر بدانید: شکایت بابت فریب در رابطه

بیشتر بدانید: شروطی که به زن اجازه طلاق می دهد چیست؟

شروط هنگام عقد نکاح و همه چیز درباره آن

شروط ضمن عقد در واقع امکانی است که در قانون در اختیار افراد قرارداده شده است که عقد و قرارداد مورد نظر را به میل، خواسته و انتظارات خود نزدیک نمایند. طبق قانون مدنی ایران، ازدواج یک عقد لازم الاجرا است که در پی آن هر یک از زن و مرد طبیعتا شروط و تعهداتی را متحمل می شوند و در عین حال از حقوقی هم برخواردار هستند.

شرایط عقد نکاح یا جزءاقتضای ذات عقد هستند که غیر قابل آسیب و انصراف هستند یا جزء شرایط قانونی هستند که گاهی می شود بر خلاف آن توافق نمود یا حزء شرایط ضمن عقد که در صورت انجام پذیری، قانونی و مشروع بودن می توان هنگام عقد جهت تکمیل و غنای عقد نوشت که  در این بین جایگاه شروط ضمن عقد هم قابل توجه است. از این جهت می توان با اعمال و استفاده به جا از این امکان حقوقی که در انحصار مرد بوده است را در جهت تساوی حقوق به زن هم داد.

شروط هنگام عقد

علاوه بر شروط ضمن عقد درج شده در سند ازدواج، زوجین هم با توافق همدیگر می توانند شروطی را به آن اضافه کنند برای یکسان سازی حقوق زن ومرد در عقد نکاح که عبارتند از:

• شرط اشتغال به تحصیل
• شرط اشتغال به کار
• حق تعیین مسکن توسط زوجه
• شرط امکان خروج از کشور
• شرط تنصیف اموال و دارایی های زن ومرد
• وکالت زن در طلاق

شروط هنگام عقد اگر توسط وکیل تنظیم شود چه مزایایی دارد؟

• ضمانت اجرای هر کدام از شروط بالا می باشد.
• زن یا مرد نمی توانند به دلیل تنظیم این شروط از آنها امتناع کنند.
• در صورت امتناع زن و یا مرد حق و حقوق آنها توسط وکیل به آسانی گرفته می شود.
• هر کدام از زن و مرد که وکیل بگیرند دیگر نیازی به حضورشان در دادگاه نیست.
• وکیل می تواند حقوقی مثل مسکن و اشتغال را هم برای زن در نظر بگیرد.

شروط هنگام عقد که برای زن حق طلاق ایجاد می کند

• استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت 6 ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تاییدیه نفقه همچنین در موردی که شوهر بقیه حقوق واجبه زن را به مدت 6 ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.
• سوء رفتار یا سوء معاشرت مرد به حدی که ادامه زندگی را برای زن غیرقابل تحمل کند.
• ابتلای مرد به بیماری های صعب‌العلاج به شیوه ای که دوام زناشویی برای زن خطرناک باشد.
• جنون مرد در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد. (منظور جنون ادواری است).
• رعایت نکردن دستور دادگاه درباره منع اشتغال مرد به شغلی که بر اساس نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زن باشد (مثلا مرد گدایی کند).
• محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به 5 سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در همه‌ی این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.
• ابتلای مرد به هرنوع اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه براساس زندگی خانوادگی خلل وارد کند و ادامه زندگی را برای زن سخت کند.
• مرد، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند( تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است) یا 6 ماه پی در پی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.
• محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرنوع مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی‎‌که خلاف با حیثیت خانوادگی بوده، با توجه به وضع و موقعیت زن و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.
• در صورتی که پس از گذشت 5 سال، زن از شوهر خود به جهت عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.
• در صورتی که مرد مفقودالاثر شود و ظرف 6 ماه پس از مراجعه زن به دادگاه پیدا نشود.
• مرد بدون رضایت همسر خود همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه میان همسران خود با عدالت رفتار نکند.

مدارک لازم برای تنظیم و یا اجرای شروط هنگام عقد توسط وکیل

• اصل شناسنامه و کارت ملی
• برای مشاوره با وکیل در این مورد نیازی به عقد نامه نمی باشد.

ضرب و جرح همسر و عواقب قانونی آن

ضرب و جرح همسر موضوع بسیار ناخوشایندی است که در سراسر دنیا رخ می دهد و کشور های اروپایی در جایگاه نخست رفتار های خشونت آمیز علیه زنان قرار دارند. متاسفانه هرساله آمار خشونت علیه زنان در جهان در حال افزایش است و طبق بررسی های انجام شده به طور میانگین از هر سه زن، یک نفر در طول دوران زندگی خود حداقل یک مرتبه انواع گوناگون خشونت را تجربه کرده است.

آمار خشونت علیه زنان در ایران قابل مقایسه با کشور های اروپایی نیست اما هرساله این روند رو به افزایش است و زنان از سوی همسران خود مورد ضرب و شتم قرار می گیرند. در اغلب مواقع زنان مورد ضرب و شتم همسران خود قرار می گیرند و زمینه این گونه جنایات از مشاجره لفظی پدید می آید. به طور کلی مسائل مربوط به ضرب و جرح همسر، دلایل و عوامل مختلفی دارد و اغلب کشور های دنیا مقررات سختی در این زمینه درنظر گرفته اند تا به نوعی خشونت علیه زنان کاهش یابد. در ایران قانونگذار به منظور حمایت از حقوق زنان ، مجازات های سنگینی برای مردانی که همسران خود را مورد ضرب و شتم قرار می دهند، در نظر گرفته شده است.

ضرب و جرح همسر

ضرب و جرح به هر مقدار که باشد جرم بوده و برای آن در قانون مجازات اسلامی، مجازات تعیین شده است، حتی اگر به میزان یک خراش باشد.

زن و شوهر می توانند به علت خراش ایجاد شده در روی بدن خود از دیگری شکایت کرده و ایجاد جراحت توسط همسر خود را اثبات کنند.

جراحت ایجاد شده توسط کارشناس پزشکی قانونی بررسی شده و میزان آن مشخص می شود. دادگاه بر اساس نظر کارشناس پزشکی قانونی رای صادر می کند.

در مورد آسیب های روحی که ممکن است به علت مشاجره بین زوجین یا ضرب و شتم بین آنها ایجاد شود، باید بدانید در صورتی قابل شکایت است که مشهود باشد. به عنوان مثال در صورتی که اثبات شود زن به علت مشاجره هایی که با شوهر خود داشته است، دچار جنون یا بی ثباتی شخصیت شده است، می تواند از همسر خود شکایت کند.

ضرب و جرح یعنی چه؟

برای تعریف ضرب و جرح را باید به آن ها را صورت جداگانه تعریف کرد. ضرب به ضربه ای گفته می شود که اصطلاحا خشک است و هیچگونه خونریزی یا شکستگی یا زخم بازی ایجاد نمی کند فقط باعث کبودی، خون مردگی و ورم می شود. جرح به ضربه ای گفته می شود که در اثر آن شکستگی، خونریزی و زخم ایجاد می شود.

اما ما اصطلاحی به نام ضرب و شتم نیز داریم که گاهی با ضرب و جرح اشتباه گرفته می شود. ضرب که به همان معنایی که در بالا گفته شد است اما شتم به معنای توهین کردن و فحش و دشنام دادن است، به همین دلیل با هم تفاوت دارند.

مجازات های قصاص، دیه و حبس جنایت بر عضو مانند ضرب و جرح همسر می پردازیم.

1-قصاص

درصورتی که شوهر عمدا همسر خود را مورد ضرب و شتم قرار دهد، طبق ماده 386 قانون مجازات اسلامی، مجنی علیه (آسیب دیده) یا ولی دم او می توانند تقاضای قصاص کنند در غیر این صورت مجازات های تعزیر و دیه در انتظار وی خواهد بود. البته قصاص تحت شرایط خاص انجام می شود و بدون وجود شرایط زیر امکان قصاص وجود ندارد. شرایط عمومی و اختصاصی قصاص به شرح زیر است:

1. قصاص با مقدار جنایت در تساوی باشد.
2. قصاص عضو سالم در برابر عضو نا سالم نباشد.
3. بیم تلف شدن مرتکب یا صدمه بر عضو دیگر نباشد.
4. قصاص عضو کامل در برابر عضو ناقص نباشد.
5. قصاص عضو اصلی در مقابل عضو غیر اصلی نباشد.
6. مرتکب در ارتکاب جنایت عمد داشته باشد.

2-دیه

به صورت کلی در جنایت غیرعمدی بر اعضا و جنایت عمدی که قصاص ندارد یا قصاص در آن ممکن نیست یا بر دیه توافق شده است، حکم به پرداخت دیه داده می‌شود. چنانچه شوهر به صورت غیر عمدی همسر خود را مورد ضرب و شتم قرار دهد، تنها به مجازات دیه محکوم می شود. درصورتی که آسیب منجر به تورم، سیاه و کبود شدن پوست یا تغییر رنگ پوست اعضا شود، مقدار دیه طبق موارد زیر تعیین می شود:

1. سیاه شدن پوست صورت: شش‌ هزارم دیه کامل
2. کبودشدن آن: سه‌ هزارم دیه کامل
3. سرخ شدن آن: یک‌ و نیم‌ هزارم دیه کامل
4. تغییر رنگ پوست سایر اعضا حسب مورد نصف مقادیر دیه مذکور

اگر صدمه به گونه ای باشد که منجر به تورم اعضای بدن شود، مطابق قانون حکم به ارش (مقدار مالی مشخص برای جبران خسارت بدنی) داده می شود. در حالتی که صدمه باعث تورم و تغییر رنگ پوست می شود، مجازات مرتکب جنایت، دیه به همراه ارش تغییر رنگ پوست خواهد بود.

3-حبس

باتوجه به مطابق ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی، هر کس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد که موجب نقصان یا شکستن و یا از کار افتادن عضوی از اعضاء بدن یا منتهی به مرضی دائمی ‌یا از دست دادن یا نقص یکی از منافع، حواس یا زوال عقل مجنی‌علیه گردد، چنانچه قصاص امکان نداشته باشد و در صورتی که اقدام وی موجب اخلال در نظم‌ و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد، به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی‌علیه مرتکب ‌به پرداخت دیه نیز محکوم خواهد شد.

مراتب حقوقی اثبات ضرب و جرح همسر

شیوه های اثبات یک عمل مجرمانه مانند ضرب و جرح همسر می تواند به شیوه های گوناگونی صورت بگیرد:

• اقرار: یعنی خود شخص در مقابل قاضی یا مامور نیروی انتظامی اعتراف می کند که عمل ضرب و جرح همسر را انجام داده است و بعد هم اقرار خود را با امضا یا اثر انگشت تایید می کند.
• علم قاضی: در این خصوص قاضی با توجه به شرایط موجود در پرونده با علم خود می تواند به نتیجه برسد و د نهایت حکم را صادر نماید.
• شهادت شهود: در برخی موارد همسری که بابت ضرب و جرح از وی شکایت شده است، ادعا می نماید که طرف مقابل خودزنی کرده است. در این شرایط است که شهادت شهود می تواند به شخص کمک کند و ادعایش را به اثبات برساند. شهادت فرزندان، همسایه ها، نگهبان و خدمتکار نیز در این موارد قابل قبول و بررسی توسط دادگاه است.
• قسم: در خصوص برخی پرونده ها که دارای شرایط خاص می باشند ممکن است قاضی جهت اثبات ارتکاب یا عدم ارتکاب جرم از شخص بخواهد که قسم یاد کند.
• اماره: صدا و فیلم ضبط شده می تواند به عنوان اماره توسط دادگاه مورد بررسی قرار بگیرد. اصولا دادگاه به صدا و فیلم ضبط شده به عنوان دلیل توجه نمی کند مگر آنکه اصالت آن ثابت شود. شاکی می تواند بررسی اصالت صدا و تصویر را از دادگاه تقاضا نماید.
• سایر ادله و مدارک

مرجع شکایت از ضرب و جرح همسر

1-کلانتری: اصولا طرح این دعاوی در کلانتری، در خارج از ساعات اداری و به دلیل عدم دسترسی به دادسرا و از بین نرفتن دلایل و آثار جرم اتفاق می افتد. اخیرا در کلانتری دایره ای تحت عنوان مددکاری اجتماعی و مشاوره تشکیل شده است که ممکن است اشخاص را به این دایره ارجاع دهند و هدف آن حل و فصل اختلافات و پیشگیری از وقوع جرم می باشد.

2-دادسرا: همچنین ممکن است شخص با داشتن دلائل و مدارک لازم، مستقیما به دادسرا مراجعه کند و با طرح شکایت کیفری، اقدام به تشکیل پرونده نماید. در این حالت دادسرای عمومی محل وقوع جرم، صلاحیت رسیدگی دارد. دادگاه خانواده به موضوعات کیفری خانواده، رسیدگی نمی کند.

مدارک لازم جهت شکایت ضرب و جرح همسر

1. مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی
2. شهادت شهود
3. صورت جلسه مامور انتظامی در صورت وجود
4. گواهی پزشکی قانونی
5. سایر مستنداتی که ضرب و جرح همسر را ثابت می نماید

باید اضافه کرد، سازمان‌های مردم نهادی که اساسنامه آنها در زمینه حمایت از اطفال و نوجوانان، زنان، اشخاص بیمار و دارای ناتوانی جسمی و ذهنی، محیط زیست، منابع طبیعی، میراث فرهنگی، بهداشت عمومی و حمایت ازحقوق شهروندی است، می‌توانند نسبت به جرایم ارتکابی در زمینه فوق اعلام جرم و در تمام مراحل دادرسی شرکت کنند.

نفقه‌ اقارب یعنی چه؟

نفقه در فرهنگ لغت به‌معنای خرجی و هزینه‌های ضروری برای تأمین مایحتاج زندگی است و در اصطلاح حقوقی نیز مفهومی مشابه به معنای لغوی خود دارد. به این صورت که در ادبیات حقوقی نیز نفقه به‌معنای هزینه‌های ضروری و درواقع چیزی است که برای گذراندن زندگی لازم و موردنیاز است و به‌موجب قانون تأمین آن برعهده‌ی برخی از اشخاص قرار می‌گیرد. نفقه در حقوق اسلامی بر دو عنوان نفقه زوجه و نفقه اقارب بررسی می‌شود. 

نفقه اقارب چیست؟

 اقارب به‌لحاظ لغوی جمع اقرب است و به کسانی گفته می‌شود که طولاً و عرضاً به شخصی دیگر منسوب باشند. گاه بنا به ضروریات و مقتضیات و همچنین ایجاد شرایطی خاص، برخی از اقوام یا در اصطلاح حقوقی "اقارب" ملزم می‌شوند تا به یکدیگر نفقه بپردازند. پس به‌طور کلی و به‌عنوان یک اصل، اقارب یا اقوام الزامی به پرداخت نفقه به یکدیگر ندارند، مگر اینکه شرایطی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، در کنار یکدیگر قرار بگیرند.

در قانون مدنی ایران، برای نفقه‌ اقارب تعریف خاصی ارائه نشده است و صرفا در ماده‌ی 1204 قانون مدنی آمده است که "نفقه‌ اقارب عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث‌البیت به‌قدر رفع حاجت و با در نظر گرفتن درجه‌ی استطاعت منفق".

مطابق با ماده‌ی 1196 قانون مدنی "در روابط بین اقارب، فقط اقارب نسبی در خط عمودی اعم از صعودی یا نزولی ملزم به انفاق به یکدیگرند." منظور این ماده از عبارت "اقارب نسبی در خط عمودی اعم از صعودی یا نزولی" این است که فقط خویشاوندان نسبی که بعضی از آنها از بعضی دیگر به دنیا آمده باشند، ملزم هستند تا تحت شرایطی ازجمله نیاز طرف مقابل، به او نفقه بپردازند.

شرایط اقارب پرداخت کننده نفقه و دریافت کننده نفقه

شرایط اقارب پرداخت کننده نفقه و دریافت کننده نفقه در قانون مدنی بیان شده است ، به موجب این قانون کسی ملزم به دادن نفقه است که متمکن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار مضیقه گردد . برای تشخیص تمکن باید کلیه تعهدات و وضع زندگانی شخصی او در جامعه در نظر گرفته شود.

برای دریافت نفقه کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند بوسیله اشتغال به شغلی وسایل معیشت خود را فراهم سازد. 

لازم به ذکر است که در صورت بودن زوجه و یک یا چند نفر واجب النفقه دیگر نفقه زوجه مقدم بر سایرین خواهد بود.

سوالات حقوقی طلاق | وکیل طلاق در تهران

ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه اقارب

• ضمانت اجرای کیفری ماده 53 قانون حمایت خانواده : "هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب ‌ النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می ‌ شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می ‌ شود".
• ضمانت اجرای حقوقی : مطالبه نفقه از سوی افراد واجب النفقه، در صورت محکومیت عدم پرداخت، می توان اموال او را توقیف و یا او را بر طبق شرایط قانون محکومیت های مالی، جلب کرد.

تفاوت نفقه زوجه و نفقه اقارب

این سه شرط، شروط وجوب پرداخت نفقه‌ اقارب هستند و اگر هر یک از این سه مورد منتفی شوند، وجوب و الزام قانونی پرداخت نفقه‌ اقارب نیز منتفی می‌شود. علاوه‌بر اینکه وجوب نفقه‌ اقارب منوط به شرایط مزبور است، تفاوت‌های دیگری نیز با نفقه‌ زوجه دارد؛ ازجمله اینکه نفقه‌ اقارب برخلاف نفقه‌ زوجه، دارای الزام به پرداخت قانونی متقابل است. یعنی ممکن است زمانی پدر بزرگ توانایی مالی داشته باشد و به نوه‌ی نیازمند خود نفقه بپردازد، بعد از مدتی این احتمال وجود دارد که شرایط عکس شود و پدر بزرگ فقیر و نوه ثروتمند شود. در این صورت الزام قانونی به پرداخت نفقه برعکس می‌شود و این بار نوه باید به پدربزرگ خود نفقه بپردازد.

این در حالی است که در نفقه‌ زوجه، الزام قانونی شوهر به پرداخت نفقه هرگز تغییر نخواهد کرد و عکس این حالت قابل‌تصور نیست. به‌طوری که حتی زنی که ثروتمند است (در صورت تمکین و جمع سایر شرایط) مستحق دریافت نفقه از شوهر (حتی در صورت فقر او) می‌باشد و زن (حتی در صورت ثروتمند بودن) هرگز الزامی به پرداخت نفقه به شوهر خود (حتی در صورت فقیر بودن) پیدا نمی‌کند.

نکته‌ی دیگر این است که برخلاف نفقه‌ زوجه که حتی شامل نفقه‌ ایام گذشته نیز می‌شود و مانند دینی برعهده‌ی شوهر قرار می‌گیرد؛ نفقه‌ اقارب صرفا شامل نفقه‌ی آینده خواهد بود و نفقه‌ ایام و روزهای گذشته را نمی‌توان مطالبه کرد.

بر همین اساس ماده‌ی 1206 قانون مدنی مقرر می‌دارد که "زوجه درهرحال می‌تواند برای نفقه‌ی زمان گذشته‌ی خود اقامه‌ی دعوی کند و طلب او از بابت نفقه‌ی مزبور طلب ممتازه محسوب می‌شود و در صورت افلاس یا ورشکستگی شوهر، زن مقدم بر غرما خواهد بود، ولی اقارب فقط نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه‌ی نفقه نمایند".

اماره فراش یعنی چه و در چه شرایطی تحقق می باید؟

(اماره فراش)، یكی از قواعد فقهی مشهور است. این قاعده از حدیث نبوی معروف (الولد للفراش و للعاهر الحجر) گرفته شده است. به‌موجب قاعده اماره فراش، چنانچه انتساب کودکی به پدر مورد تردید باشد، با شرایطی نسبت آن کودک به پدر اثبات می‌شود. این قاعده در حقوق، یكی از ادله‌ی اثبات نسبت قانونی کودک به‌شمار می‌آید و بنابر آن، كودک متولدشده به شوهر ملحق می‌شود. دو ماده‌ی 1158 و 1159 قانون مدنی ایران به این قاعده می‌پردازند. ماده‌ی 1322 نیز به‌روشنی آن را از امارات قانونی به‌شمار آورده است.

اماره فراش به چه معناست؟

فراش در لغت به معنی بستر و آنچه بگسترانند، است. در اصطلاح حقوقی عبارت از این است که طفلی که از زن شوهرداری به وجود امده باشد، فرزند شوهر فرض می شود و متعلق به اوست.

در واقع کاربرد اماره فراش در شرایطی است که مرد و زن در انتساب فرزند دچار تردید شده باشند که در این جا به دلیل احترام به بنیان خانواده، فرض و اماره بر این قرار می گیرد که کودک نامبرده، حاصل همان ازدواج است و پدر او همان همسر زن خواهد بود.

اماره فراش امروزه به‌لطف پیشرفت‌های علمی و انجام آزمایش‌هایی خاص نظیر تست DNA، کارکرد واقعی خود را از دست داده است.

این آزمایش ها با قطعیتی بیش از 90 درصد می توانند پدر و مادر کودک بی‌¬هویت را مشخص کنند؛ قطعیتی بسیار بیش از یک فرض. اما در رویه همچنان این اماره می تواند به تشخیص قاضی و علیرغم انجام تست DNA کارکرد داشته و مبنای صدور رای باشد.

قانون مدنی نیز در دو ماده‌ی 1158 و 1159 به این قاعده می‌پردازد:

ماده 1158 قانون مدنی: طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است مشروط بر اینکه از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از ده ماه‌ نگذشته باشد.

ماده 1159 قانون مدنی: هر طفلی که بعد از انحلال نکاح متولد شود ملحق به شوهر است؛ مشروط بر اینکه مادر هنوز شوهر نکرده و از تاریخ انحلال نکاح تا‌ روز ولادت طفل بیش از ده ماه نه گذشته باشد؛ مگر آن که ثابت شود که از تاریخ نزدیکی تا زمان ولادت کمتر از ۶ ماه و یا بیش از ده ماه گذشته باشد.

شرایط تحقق اماره فراش

بنابر حديث نقل‌شده از پيامبر اسلام، (الولد للفراش و للعاهر الحجر)، اگر انتساب کودک به پدر مورد ترديد باشد، با شرايطی می‌توان کودک را به همان شوهر نسبت داد. قانونگذار نيز در مواد 1158 و 1159 قانون مدنی نيز این موضوع را گسترش داده و برای اجرای اماره فراش دو وضعيت را درنظر گرفته است.

وکیل خانواده | وکیل پایه یک دادگستری

اماره فراش در زمان زوجیت

ماده‌ی ۱۱۵۹ قائل به اعتبار اين اماره در زمان زوجيت است. بنابر این ماده، فرزندی كه پس از عقد نکاح زاده شود، به‌شرطی‌كه از تاريخ نزديكی زوجين تا زمان تولد فرزند، كم¬تر از شش‌ماه (کوتاه‌ترین مدت بارداری) و بيشتر از ده‌ماه (بلندترین مدت بارداری) نگذرد، کودک به شوهر ملحق است و ديگران هيچ حقی نسبت به آن ندارند.

برخی از دانشمندان بر این‌ باورند كه شرط انجام نزديكی بی‌مورد است و صرف نكاح كافی است؛ زيرا حفظ عفت خانوادگی ارزش والايی دارد. از سوی دیگر، اثبات نزديكی و دخول كار آسانی نيست. مسائل جنسی از مواردی است كه زوج‌ها تلاش به پوشیده‌داشتن آن دارند؛ درنتیجه، بايد از روابط ظاهری آنها متوجه شد. بنابراين، اگر کودکی در فاصله‌ی شش‌ماه تا ده‌ماه از انعقاد نكاح زاده شود، در اصطلاح حقوقی، اماره بر الحاق کودک به شوهر است. اما اگر تولد کودک در اين فاصله‌ی زمانی نباشد، اماره فراش جاری نمی‌شود.

اماره فراش

ماده‌ی 1159 همين قاعده را برای کودک متولدشده پس از انحلال نكاح نيز موثر می‌داند؛ بنابر این ماده، چنانچه زن پس از انحلال نكاح، شوهر نكرده باشد و کودک در فاصله‌ی زمانی ده‌ماه از پایان نكاح تا روز تولد زاده شده باشد، ملحق به شوهر است؛ مگر اينكه مشخص شود از تاريخ نزديكی تا زمان ولادت، كم¬تر از شش‌ماه و يا بيشتر از ده‌ماه گذشته است.

اماره فراش پس از نکاح دوم

گاهی نكاح منحل می‌شود و زن پس از پايان مدت عده، با شخصی ديگر ازدواج می‌کند و پس از نكاح دوم، صاحب فرزند می‌شود. در اين وضعيت، سه فرض قابل‌تصور است:

فرض اول

فرض اول اين است كه کودک پس از گذشت هشت‌ماه از نكاح دوم متولد می‌شود كه در اين حالت براساس اماره فراش نمی‌تواند به شوهر سابق ملحق شود. برای نمونه، تصور کنید در روز اول فروردين، نكاح اول منحل می‌شود؛ زن بايد سه‌ماه عده نگاه دارد. پس در اوايل تير، می‌تواند دوباره ازدواج كند. حال اگر کودک در بهمن همان سال به دنیا بیاید، از تاريخ انحلالِ نكاح اول يازده‌ماه می‌گذرد. پس قاعده فراش اعمال نمی‌شود و کودک به شوهر دوم ملحق است.

فرض دوم

فرض دوم اين است كه کودک در مهر یا آبان همان سال متولد شود؛ در اين حالت، كمتر از ده‌ماه از انحلال نكاح اول می‌¬گذرد و از نكاح دوم كمتر از شش‌ماه؛ در اين صورت، نسبت به نكاح اول اماره فراش جاری شده و کودک به شوهر اول ملحق می‌شود.

فرض سوم

و اما فرض سوم اين است كه تولد کودک در دی‌ماه همان سال رخ دهد. در این حالت، از ازدواج دوم بیشتر از شش‌ماه و از انحلال نكاح اول ده‌ماه می‌گذرد. درنتیجه، کودکِ متولدشده می‌تواند به هر دو نكاح تعلق گيرد. به بیان دیگر، میان دو اماره فراش، تزاحم (تداخل) به‌وجود می‌آید؛ اما به‌دليل تحکیم بنيان مقدس خانواده‌ی دوم و حمايت از كودك و مسائل اجتماعی ديگر، شارع و قانونگذار، کودک را حاصل از ازدواج دوم می‌دانند؛ مگر اينكه دلايلی محكم بر انتساب کودک به شوهر اول وجود داشته باشد.

مفهوم العاهر الحجر

در ادامه‌ی حدیث پیامبر، عبارت "للعاهر الحجر" آمده است. در زبان عرب، "عاهر" از "عهر" به‌معنای فسق و فجور گرفته شده است. عاهر را زناکار می‌دانند و حجر نیز به‌معنای سنگ است. درواقع، پیامبر با این عبارت، زناکار را به سنگ که شیئی بی‌ارزش است، تشبیه می‌کند. البته گفتنی است که برخی، منظور از حجر را همان مجازات سنگسار یا رجم می‌¬دانند؛ اما بهتر است بدانیم که سنگسار برای زناکارانی است که اولا همسر دائم داشته و ثانیا شرایط هم‌بستری با همسر خود را نیز داشته باشند. اصطلاحا به این افراد، محصن (مرد) و محصنه (زن) می‌¬گویند. باید توجه داشت که مجازات زناکاری افرادی که دارای احصان نیستند، تازیانه است. بنابراین، به‌نظر نمی‌¬رسد که حدیث بالا تنها برای گروهی خاص بیان شده باشد. ازاین‌رو، برداشت نخست از معنای حجر منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد.

نکته‌ی آخر

در پایان باید یادآور شد که کاربرد اماره فراش در شرایطی است که مرد و زن در انتساب فرزند دچار تردید شده باشند؛ نه اینکه برای آن‌ها قطع و یقین وجود داشته باشد. چنانچه زوج بتواند اثبات کند که با همسر خود آمیزش نداشته، اماره فراش اعتبار خود را از دست می‌دهد.

مراحل باطل كردن صيغه محرميت

باطل کردن صيغه محرمیت، تحت شرایطی، امکان پذیر است. مراحل باطل کردن صيغه محرمیت، شامل تنظیم دادخواست مبنی بر فسخ عقد موقت و یا الزام مرد به بذل مدت و ثبت آن در دفاتر خدمات قضایی می باشد. روش های باطل کردن صیغه محرمیت، انقضای مدت، بذل مدت از جانب مرد و فسخ صیغه موقت قبل از موعد است.

عقد موقت چیست؟

در قوانین ایران، ازدواج به دو دسته ی ازدواج دائم و ازدواج موقت تقسیم می شود.

ازدواج موقت یا صیغه به این صورت است که عقد ازدواج با مهریه ی مشخص و برای مدت معینی بین زوجین بسته می شود و بعد از پایان یافتن مدت، چنانچه زوجین مجددا آن را تمدید نکنند، ازدواج آن ها منحل می شود.

نکاح در نظام حقوقی ایران، به ازدواج دائم و موقت تقسیم می شود. ازدواج موقت، یکی از روش های ازدواج است که در شرع و فقه نیز به رسمیت شناخته شده است. برای آن که ازدواج موقت به طور صحیح واقع بشود، به موجب مواد قانون مدنی، باید میزان مهریه و مدت عقد مشخص گردد.

احکام ازدواج دائم و موقت، در بسیاری از موارد یکسان می باشد، اما در خصوص انحلال و بطلان، هر کدام از آنها مقررات مخصوص خود را دارند. در ازدواج موقت نیز مانند ازدواج دائم، ممکن است اختلافات و مشکلاتی میان زوجین ایجاد شود. به عنوان مثال، زوجه متوجه می شود که مرد قادر به انجام اعمال زناشویی نمی باشد و ازدواج موقت آنها برای مدت 50 سال منعقد شده است، آیا در این وضعیت آنها باید تا پایان مدت تعیین شده، برای باطل کردن صیغه محرمیت، صبر کنند؟

با توجه به اهمیت این مساله، در این مقاله، قصد داریم، در ابتدا به این سوال، پاسخ دهیم که آیا باطل کردن صيغه محرمیت امکان پذیر است؟ سپس، در ادامه، روش های فسخ صیغه موقت قبل از موعد و آثار , مراحل باطل کردن صيغه محرمیت را بررسی کنیم.

آیا باطل کردن صيغه محرمیت امکان پذیر است؟

عقد موقت، یکی از روش های ازدواج در نظام حقوقی ایران است که در شرع و قانون به رسمیت شناخته شده است. عقد موقت، برای اینکه به طور صحیح منعقد شود، نیازمند دو شرط اساسی تعیین مدت و میزان مهریه عقد موقت است. 

حال این سوال پیش خواهد آمد که آیا باطل کردن صيغه محرمیت، امکان پذیر است؟

پاسخ به این سوال، در ضمن ماده 1139 قانون مدنی، مقرر شده است. به موجب این ماده:"طلاق، مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه، با انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر، از زوجیت خارج می شود".

بر اساس بخش دوم این ماده، باطل کردن صيغه محرمیت، از دو طریق ممکن است: اولا، مدت زمان تعیین شده، به پایان برسد؛ دوما، بذل (بخشیدن) مدت، قبل از موعد؛ توسط مرد صورت بگیرد. روش سوم دیگری برای باطل کردن صيغه محرمیت، در قانون مدنی پیش بینی شده است که آن، فسخ صیغه موقت قبل از موعد می باشد.

به موجب ماده 1120 قانون مدنی:" عقد نکاح، به فسخ یا به طلاق یا به بذل مدت در عقد انقطاع، منحل می شود." بنابراین، علاوه بر انقضا یا بذل مدت، امکان فسخ عقد نکاح موقت، در صورت وجود موارد جایز در قانون برای هر یک از طرفین، وجود دارد.

وکیل طلاق در تهران | بهترن وکیل خانواده 

راه های باطل کردن صیغه چیست؟

در عقد موقت، طلاق وجود ندارد. در واقع طلاق تنها مختص ازدواج دائم است. برای باطل کردن عقد موقت، در ماده ۱۱۳۹ قانون مدنی، دو راه را نام برده است. اما در اصل چهار راه برای باطل شدن عقد موقت وجود دارد:

• اتمام مدت زمان عقد موقت
• بخشیدن مدت باقی مانده از طرف مرد
• فسخ عقد موقت
• وفات

در واقع در صورتی که زوجین بتوانند در کنارهم به ازدواجشان ادمه دهند، باید تا پایان مدت صبر نمایند. اما در صورتی که میان آن ها اختلاف باشد یا به هر دلیلی نخواهند که دیگر بین آن ها رابطه ی زوجیتی وجود داشته باشد، مرد می تواند مهریه خانم را بدهد و مابقی مدت ازدواج را ببخشید تا این ازدواج خاتمه پیدا کند.

روش های باطل کردن صيغه محرمیت

در بخش قبل، گفتیم که امکان باطل کردن صيغه محرمیت، قبل از موعد، در قانون مدنی پیش بینی شده است و اشاره کردیم که در ماده 1139 قانون مدنی، روش های باطل کردن صيغه محرمیت، به دو صورت بیان شده اند، که شامل انقضای مدت و بذل مدت است و همچنین، فسخ صیغه موقت قبل از موعد، در صورت وجود شرایط قانونی مانند جنون ادواری، برای هریک از طرفین وجود دارد. 

انقضای مدت: یکی از شرایطی که سبب می شود نکاح موقت، به طور صحیح منعقد شود، تعیین مدت در آن است. که هر زمان موعد آن برسد، صیغه عقد ازدواج موقت، بدون اراده طرفین و خود به خود، باطل می شود. 

بذل مدت: یکی از روش های باطل کردن صيغه محرمیت، بذل مدت توسط مرد می باشد. در ماده 1139 قانون مدنی، این حق، انحصارا به مرد داده شده است و فقط مرد، می تواند مدت باقی مانده از صیغه را ببخشد؛ اما اگر او وکالتی مبنی بر بذل مدت زمان صیغه، به همسر خود داده باشد، زن نیز می تواند به انجام این امر اقدام نماید. 

فسخ صیغه موقت قبل از موعد: یکی از طرق انحلال نکاح، فسخ آن از جانب یکی از طرفین می باشد. در مواد 1121 تا 1128 قانون مدنی، موارد فسخ نکاح برای زوجین بیان شده است که شامل جنون(اعم از این که مستمر یا ادواری باشد)، عنن، قرن، جذام، برص و موارد دیگر می باشد.

باطل کردن صیغه محرمیت چه آثاری را به دنبال دارد؟

مهریه: در صورت باطل شدن عقد موقت به هریک از سه روش گفته شده، اگر بذل مدت قبل از رابطه ی جنسی باشد، باید نصف مهریه را بدهد. در صورتی که رابطه ی جنسی واقع شده باشد، باید مهریه زن را کامل بپردازد.

نفقه: در عقد موقت مرد وظیفه ای در پرداخت نفقه ندارد مگر اینکه قبل از ازدواج شرط شده باشد یا عقد بر مبنای آن منعقد شده باشد. در صورت باطل شدن عقد، مرد ظیفه ای به پرداخت نفقه نخواهد داشت.

عده: در عقد موقت عده ی دو طهر"دو ماه" است و در صورتی که خانم به دلیل بیماری یا یائسگی، عادت نشود، ۴۵ روز است. در مورد زنی که حامله باشد عده ی او تا زمان وضع حمل است. در صورتی که عقد در اثر فوت شوهر باطل گردد، عده ی زن چهارماه و ده روز است.